Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan hemşirelerin meme kanseri konusunda bilgi ve davranışları

Abstract

Giriş ve Amaç: Meme kanseri, hem dünyada hem de ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Kadınlarda en sık görülen ve en fazla ölüme neden olan kanser türüdür. Hastalığın prognozunu belirleyen en önemli etken erken dönemde tanı konulmasıdır. Meme kanseri erken tespit edildiğinde oldukçabaşarılı tedavi sonuçları olan ve ölüm oranı azaltılabilen bir kanser türüdür. Meme kanserinin erken tanı ve tarama yöntemleri: kendi kendine meme muayenesi (KKMM), klinik meme muayenesi (KMM) ve mamografidir. Sağlıklı ve hastalıklı bireylerle daha fazla temas kuran hemşireler, kanserin erken tanısı ve tedavisi ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip olmalı ve etkili iletişim tekniklerini kullanarak kadınlara olan önemini açıklayabilmelidirler. Çalışmamızdaki amacımız Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbn-i Sina ve Cebeci hastanelerinde çalışan kadın hemşirelerin meme kanseri konusunda bilgi ve davranışlarını değerlendirmektir.Gereç ve Yöntem: Çalışmamız, 15.12.2017-15.04.2018 tarihleri arasında çalışmamızı kabul eden ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbn-i Sina ve Cebeci hastanelerinde çalışan 250 kadın hemşire ile yapılmıştır.Anketin birinci bölümü kadın hemşirelerinsosyodemografik özellikleri, meme kanseri öyküsü, meme kanseri aile hikayesi, mamografi uygulaması, kendi kendine meme muayenesi yapma davranışı ve bilgisini içeren 11 sorudan oluşturulmuştur. Anketin ikinci bölümü ise 20 sorudan oluşan Geniş Kapsamlı Meme Kanseri Bilgi Testi ölçeğinden oluşturulmuştur.Verilerin analizi SPSS v11.5 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Grup sayısı iki olduğunda gruplar arasında ortalamalar yönünden farkın önemliliği t testi ile ortanca değerler yönünden farkın önemliliği Mann Whitney U testi ile değerlendirilmiştir. Grup sayısı ikiden fazla olduğunda gruplar arasında ortalamalar yönünden farkın önemliliği ANOVA Varyans Analizi testi ile ortanca değerler yönünden farkın önemliliği Kruskal Wallis testi ile araştırılmıştır. Nominal değişkenler Pearson Ki-Kare veya Fisher Exact testi ile değerlendirilmiştir. Sonuçlar p<0,05 için istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmamıza 250 kadın hemşire katılmıştır. Hemşirelerin %43,6'sı 40 yaş ve üzeri grupta, %68,4'ü evli, %64'ü lisans mezunu, %50,4'ü dahili bölümlerde ve %42,4'ü 20 yıl ve üzerinde çalışmaktadır. %21,6'sında meme hastalığı öyküsü ve %13,6'sında ailede meme kanseri öyküsü mevcuttur. Meme kanseri ve KKMM hakkındaki bilgiyi katılımcıların %72,8'i hemşirelik okulundan, %35,6'sı hizmet içi eğitim programlarından, %12'si doktorlardan edinmiştir. Hemşirelerin %70,4'ü KKMM yapmaktadır ve her ay düzenli olarak yapanların oranı ise %15,2 olarak bulunmuş. Katılımcıların %64'ü KKMM uygulama zamanı ve %15,2'si mamografi tarama zamanı sorularını doğru bilmiştir. Katılımcıların Geniş Kapsamlı Meme Kanseri Bilgi Testi ölçeğinden almış oldukları puanlar incelediğinde; genel bilgi testi puan ortalaması 7,3±1,699, tedavi bilgisi testi puan ortalaması 6,04±1,479 ve toplam puan ortalaması 13,34±2,301 olarak bulunmuştur. Genel bilgi testi sorularının %60,82'si, tedavi bilgisi testi sorularının %75,45'i ve toplam soruların %66,68'i doğru bilinmiştir.Sonuçlar: Katılımcıların çoğunluğunun lisans ve üstü programlardan mezun olmasına rağmen genel bilgi testi sorularının %60,82'sini doğru yanıtlamışlardır. Dahili bölümlerde çalışanlar,hemşirelik okulundan meme kanseri eğitimi alanlar ve KKMM uygulama zamanını bilenler daha yüksek puan almıştır. Hemşirelerin sağlık çalışanı olmasına rağmen düzenli KKMM yapma oranları ve mamografi taraması bilgisi düşük bulunmuştur.

Breast Cancer Information and Behaviors of Nurses Working in Ankara University Medical Faculty Hospitalİntroduction and Objective: Breast cancer is an important public health problem both in the world and in our country.The most common type of cancer and the most common cause of death in women.The most important factor that determines the prognosis of the disease is the early diagnosis.Breast cancer is a type of cancer that has very successful treatment results and mortality rate can be reduced.Early diagnosis and screening methods of breast cancer: breast self-examination, clinical breast examination and mammography.Nurses who have more contact with healthy and patients should have sufficient knowledge and skills about early diagnosis and treatment of cancer and should be able to explain their importance to women by using effective communication techniques.The aim of this study was to evaluate the knowledge and behaviors of female nurses working in İbn-i Sina and Cebeci hospitals in Ankara University School of Medicine about breast cancer.Materials and Methods:This research was conducted between the 15.12.2017-15.04.2018 on 250 nurses of Ankara University School of Medicine Ibn-i Sina and Cebeci hospitals who participate accepted.The first part of the questionnaire consisted of 11 questions including sociodemographic characteristics of female nurses, breast cancer history, breast cancer family history, mammography practice, self-breast examination behavior and knowledge.The second part of the questionnaire consisted of 20 questions including the Comprehensive Breast Cancer Knowledge Test.The data were analyzed by using SPSS software (Version 11.5). When the group number was two, the significance of differences between the groups in terms of averages was assessed by the Mann Whitney U test. When the number of groups is more than two, the significance of differences between the groups in terms of averages was assessed by ANOVA, and the significance of differences in terms of median values with the Kruskal Wallis test. Nominal variables were analyzed by Pearson Chi-Square or Fisher Exact test. Any p value less than 0.05 was considered statistically significant.Results: 250 female nurses participated in our study.43.6% of the nurses were 40 years and over, 68.4% were married, 64% were undergraduate, 50.4% were employed in internal departments and 42.4% had a work experience of 20 years and over. 21.6% had a history of breast disease and 13.6% had a family history of breast cancer.72.8% of the participants obtained the information about breast cancer and BSE from the nursing school, 35.6% from in-service training programs and 12% from physicians.70.4% of nurses were performing BSE and 15.2% of those who regularly did it every month. 64% of the participants knew BSE practice time and 15.2% mammography screening time correctly.Examining the scores of the participants from the Comprehensive Breast Cancer Knowledge Test Scale; the mean knowledge test score was 7.3 ±1.699, the average of the knowledge of treatment knowledge was 6.04±1.479 and the mean total score was 13.34±2.301.Of the general knowledge questions 60,82%, of the treatment knowledge questions 75,45% and of the total questions 66,68% were responded correctly.Conclusions:Although the majority of the participants graduated from the undergraduate and graduate programs, 60.82% of the general knowledge test questions were answered correctly.Those who work in the internal departments, who receive breast cancer education from nursing school and who have time to apply BSE have received higher scores.Although nurses were health workers, regular BSE rates and mammography screening information were low among them.