Arkeolojik aramalarda manyetik modelleme ve veri işlem yorumlaması

Abstract

Çalışmada İzmir ilinin Bayraklı ilçesinde bulunan Smyrna antik kenti alanındaki 30x30 m'lik bir test alanında, uygulamalı jeofizik yöntemlerden biri olan manyetik yöntemin arkeolojik yapıları belirleyebilmedeki başarısı ve yönteme etki eden fiziksel etkilerin incelenerek, öncelikle arkeolojik yapıya uygun kuramsal yapay modeller oluşturulmuş ve bunların benzetim ortamlarındaki durumu araştırılmıştır.Bu çalışmalar kapsamında alandan değişik alıcı yüksekliklerinde doğrudan toplam manyetik alan ve tek alıcı yüksekliğine sahip bir gradyometre yardımıyla da toplanan gradyometrik verinin doğru yorumlanabilmesi ve yapıların derinliklerinin ile genişliklerinin saptanabilmesi için Euler dekonvolüsyonu, ters süzgeçleme ve iki-boyutlu ters-çözüm yöntemleri kullanılmıştır. Değişik alıcı yüksekliklerinden toplanan manyetik verinin fark işlemleri ile değişik manyetik gradyometri verileri üretilmiştir.Sonuç olarak Bayraklı arkeolojik sahasından toplanan manyetik veriler ve sentetik manyetik veriler üzerinde yapılan çalışmaların ters süzgeçleme ve iki-boyutlu ters-çözüm yöntemlerinin tümleşik kullanılması durumunda arkeolojik yorumlamaya çok büyük katkılar sağlayacağı görülmüştür. Özellikle derinlerde bulunan ya da çok katlı yapılaşma içeren arkeolojik alanlarda böylesi bir yaklaşımın arkeoloji topluluğuna kazı öncesi planlama anlamında da birçok veri sağlayacağı görülmüştür.

In a 30x30 m test area which is in the antique city of Smyrna in Bayraklı Izmir, one of the geophysical methods, magnetic method?s success in detection of archeological structures and physical parameters effects on method were examined, first theoretical artificial models were developed and their states in similar areas were investigated in this study.In this studies content, to interpret the collected gradiometric data by directly total magnetic field with different receiver heights and with a gradiometer with one receiver height and to determine the depth and the width of the structure Euler deconvolution, inverse filtering and 2D modeling methods were used. With the difference procedures of magnetic data collected from different receiver heights, different magnetic gradiometric data were produced.As a result it was seen that integrated use of inverse filtering and 2D modeling solution methods on magnetic data collected from Bayraklı archeological area, and the synthetic data provides big supplements on archeological interpretation. Especially for the deep and multi-layered structured archeological areas, such kind of approach provides too many data before the excavation to the archeology community.