Mardin Müzesi`nde bulunan Safevi Hânedanının son dönemi ile Avşar Hânedanı dönemine ait sikkeler

Abstract

Bu çalışma Mardin Müzesinde bulunan Safevî hânedanının son dönemi ile Avşar hânedanı dönemine ait 194 adet gümüş sikkenin tanıtımını ve incelemesini konu almaktadır. Safevî hânedanının kuruluşu ve İran coğrafyasında tesis ettikleri `On İki İmam Şi'îliğinin` bölge halkları üzerindeki etkisi ile dinin tesir ettiği alanlara kısaca değinilmiştir. Söz konusu sikkeler ile Safevî hükümdarlarından olan Hüseyin Mirza'nın dönemi ile başlayıp Safevî hânedanının fiilen yıkılışına kadar olan kısmı ve akabinde kurulan Avşar hânedanının en önemli hükümdarı Nadir Şah'ın dönemi incelenmiştir. Aynı coğrafyada hüküm sürmüş Safevî ve Avşar hânedanlarının Erivân, Herât, İsfahân, Kazvin, Meşhed, Nahçivân, Tebrîz ve Tiflis gibi farklı vilayetlerde darphanelerinin olduğunu ve yüzeylerinde hükümdar unvanları ile dini ibareler içerdiği görülmektedir. Ancak Safevî hânedanına nispeten Avşar hânedanının sikkelerinde kullanılan maddenin ağırlık ölçülerinin değiştiği ve Avşar hânedanının dini ibareleri azalttığı göze çarpmaktadır.Anahtar Kelimeler: Sikke, Nümismatik, Gümüş, Para, Safevî, Avşar, Fars, İran, Şah Hüseyin, Nadir Şah.

This study focuses on the introduction and analysis of 194 silver coins of the Afshar Dynasty and the last period of the Safavid Dynasty in the Mardin Museum. With the establishment of the Safavid Dynasty and the establishment of the `Twelve Imam Shii'ism` in the Iranian geography were briefly mentioned the impact on the peoples of that region and the areas influenced by religion. The forementioned coins and the period of Hüseyin Mirza one of the Safavid Emperors, and until the part of the actual collapse of Safavid Dynasty and the period of Nadir Shah, the most important emperor of the Afshar dynasty, which was founded later on is examined. It is seen that the Safavid and Afshar Dynasties, which ruled in the same geography, had mints in different provinces such as Yerevan, Herât, Isfahan, Qazwin, Mashhad, Nakhchivan, Tabriz and Tbilisi, and they included the titles of monarchs and religious expressions on their surfaces. However, it is remarkable that the items used in the coins of the Avşar Dynasty compared with the Safavid Dynasty and their weight measurements changed and that the Afshar Dynasty reduced religious phrases.Key Worlds: Coin, Coinage, Numismatic, Silver, Iranian, Money, Safavid, Afshar, Hüseyin Shah, Nader Shah.