Mahzenlerde radon ve toron konsantrasyonları: Uzaysal ve zamansal değişimi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı şarap mahzeninde radamon tipi kazıma iz dedektörü (Macar Bilimler Akademisi Radon Grubu tarafından geliştirilen) kullanılarak (Sátoraljaújhely, Macaristan) radon ve toron konsantrasyonunun belirlenmesidir. Radamon 35 mm çapında ve 18 mm yüksekliğinde, içerisinde 1-2 cm2 alanında CR-39 (allylic-diglycol-carbonate) tipi polimer iz dedektörü bulunan plastik bir tüptür. Radamon havadaki katı parçacıklarda radonun parçalanma ürünlerini filtre eden kağıttan yapılmış bir süzgeç folyo içerir. Toron'u (220Rn) filtre etmek için ise polietilenden yapılmış süzgeç folyo eklenebilir. Yapılanç alışmada ikiz dedektör kullanıldı. Toron değerlerinin belirlenebilmesi için polietilen filtreye sahip olmayan dedektör kullanıldı. Dedektörler mahzenin duvar ve zemininin kesiştiği noktalara yerleştirildi. Radon (222Rn) için aktivite konsantrasyonu 2025 ± 105 ile 3140 ± 150 Bq.m-3 arasında, toron (220Rn) için aktivite konsantrasyonu ise < 70 ± 70 ile 1185 ± 160 Bq.m-3 değerleri arasında bulundu. Sonuçlar radon seviyesinin izin verilen limit (1000 Bq.m-3) değerini aştığını göstermiştir.Ayrıca daha önceki yıllarda yapılan çalışmalar analiz edilerek, sadece radon seviyesini değil, aynı zamanda sıcaklık, hava basıncı ve göreli nemi ölçen iyonizasyon odalı AlphaGUARD tipi radon monitörü kullanılarak ölçülen deneysel verilerin teori ile uyumluluğu gösterildi.

The main aim of this study is the determination of the radon and thoron concentrations in a wine cellar (in Sátoraljaújhely, Hungary). A radamon type radon detector is used with corrosion-trace-detector (developed by the Radon Group of MTA Nuclear Research Institute). This is a plastic tube with a diameter of 35 mm and a height of 18 mm; it contains a CR-39 (allylic-diglycol-carbonate) type polymer trace detector with an area of 1-2 cm2. Radamon contains a filtering foil made of paper, which filters the disintegration products of radon on the solid particles of air. It optionally contains a filtering foil made of polyethylene in order to filter thoron (220Rn). Twin detectors were utilized, one of which did not have a polyethylene foil in it; consequently, the thoron value was able to be determined. The detectors were set on the ground of the cellar at the intersection of the wall and the ground. The activity concentration was found in the range from 2025 ± 105 to 3140 ± 150 Bq. m-3 for 222Rn, from < 70 ± 70 to 1185 ± 160 Bq.m-3 for 220Rn. The results show that the 222Rn concentration exceeded the permitted health limit of 1000 Bq.m-3.The AlphAGUARD type radon monitor with ionization chamber was also used not only to determine the radon level, but to gauge temperature, air pressure and relative humidity.