Bazı gıda renklendiricilerinin Zea mays L. var. saccharata Sturt. üzerindeki genotoksik etkileri

Abstract

Karmosin ve sunset sarısı gıdadan kozmetiğe kadar çok geniş bir kullanım alanına sahip, renklendirici sınıfında yer alan gıda katkı maddeleridir. Yüksek dozda kullanıldığında organizmalar üzerinde toksik etkiye sahip olan bu renklendiricilerin çocuklarda hiperaktiviteye neden olduğu gözlenmiştir. Bu tezde amaçlanan, bazı renklendiricilerin Zea mays üzerindeki toksik etkilerini kök ve sürgün inhibisyon testi, klorofil içeriği, alfa amilaz aktivitesi ve RAPD PZR yöntemiyle değerlendirmektir. Zea mays kök inhibisyon testinde karmosin ve sunset sarısı için EC50 değerleri sırasıyla 20 g/L ve 22,5 g/L olarak tespit edildi. Karmosin için 10, 20 ve 40 g/L konsantrasyonda dozlarla, sunset sarısı için 11.25, 22,5 ve 45 g/L konsantrasyonda dozlarla yapılan pigment miktarı tayini testinde, kontrol grubuna göre iki gıda boyasının da uygulandığı Z. mays fidelerinde, klorofil a ve klorofil b miktarlarında azalma tespit edilmiştir. Artan dozla birlikte klorofil seviyelerindeki azalmanın arttığı görülmüştür. α-amilaz testinde, 10 g/L ve 20 g/L karmosin uygulanan gruplarda enzim aktivitesinde çok az bir artış görülürken, 40 g/L karmosin uygulanan grupta enzim aktivitesinde azalma tespit edildi. Sunset sarısı için ise 11,25 g/L, 22,5g/L ve 45 g/L uygulama gruplarında dozla ters orantılı olarak enzim aktivitesinde azalma tespit edildi. RAPD için kullanılan 10 baz çiftlik 10 primerden karmosin uygulama gruplarında 94 adet bant elde edildi. Bu bantlardan 67 tanesinin polimorfik olduğu tespit edildi. Polimorfik bant veren primerler değerlendirildiğinde; karmosin uygulanan gruplarda en fazla polimorfik bant veren primerin %100 oranıyla OPA-4; en fazla monomorfik bant veren primerin ise % 56 oranıyla OPA-8 olduğu gözlendi. Elde edilen polimorfik bantların oranı % 71 olarak belirlendi. Sunset sarısı uygulanan gruplarda en fazla polimorfik bant veren primerin % 89 oranıyla OPA-4; en fazla monomorfik bant veren primerin ise % 60 oranıyla OPA-3 olduğu gözlendi. Elde edilen polimorfik bantların oranı %53 olarak belirlendi.

Carmoisine and sunset yellow are food additives in the coloring class, which have wide range of usage from food industry to cosmetics. It has been observed that these colorants, which have toxic effects on organisms when used in high doses, cause hyperactivity in children. The objective of this paper was to evaluate toxic effects of the some colorants to Zea mays by the method of root and shoot inhibition test, chlorophyll content, alfa amylase activity and RAPD PCR. In the Z. mays root inhibition test, EC50 values for carmosine and sunset yellow were determined to be 20 g / l and 22.5 g/L, respectively. In pigment analysis test, it is found that amounts of clorophyll a and chlorophyll b were decreased compare to control group for all of the carmoisine(10, 20 and 40 g/L) and sunset yellow (11.25, 22.5 and 45 g/L) doses. With increasing dose, the reduction in chlorophyll levels increased. In the α -amylase test, a slight increase was observed in enzyme activity in groups treated with 10 g/L and 20 g/L of carmosine, while a decrease in enzyme activity was observed in the group treated with 40 g/L of carmosine. For sunset yellow, a decrease in enzyme activity was observed in the inverse proportion to the doses in the application groups of 11.25 g/L, 22.5 g/L and 45 g/L. In RAPD test, 94 bands were obtained from the 10 primers in the carmosine application groups. 67 of these bands were found to be polymorphic. When evaluating polymorphic banding primers; OPA-4 with 100 % ratio of primer giving the most polymorphic band in carmosine treated groups whereas the primer giving the most monomorphic band was OPA-8 with 56 %. The proportion of polymorphic bands obtained was determined as 71 %. OPA-4 with 89 % ratio of primer giving the most polymorphic band in carmosine treated groups whereas the primer giving the most monomorphic band was OPA-3 with 60 %. The proportion of polymorphic bands obtained was determined as 53 %.