İstanbul Boğazı deniz yolu taşımacılığının iş güvenliği açısından incelenmesi

Abstract

İstanbul Boğazı coğrafi yapısı, kuvvetli yüzey ve dip akıntıları, keskin dönüşleri, meteorolojik koşulları ve yoğun deniz trafiğiyle denizciler açısından seyri zor dar bir su yoludur. Bu özellikleriyle İstanbul Boğazı tarih boyunca yaşanan bir çok deniz kazasında onlarca gemiadamının yaralanmasına ve ölümüne sahne olmuştur. Hem yerel deniz trafiğini kullanan yolcu gemileri, vapurlar ve feribotlar, hem de uluslararası seyir yapan yük gemileri ve tankerlerde çalışan gemiadamları İstanbul Boğazı gibi üzerinde bir çok risk unsuru bulunduran bölgeden geçerken bir kaza yaşaması durumunda kötü sonuçlarla karşılaşabilir. Bu sebeple tarih boyunca yaşanan kazalardan çıkarımla İstanbul Boğazı'nda bir çok seyir güvenliği önlemi alınmıştır. 2003 yılında Gemi Trafik Hizmetlerinin hizmete girmesiyle sektörlere ayrılan İstanbul Boğazı trafiği anlık olarak kontrol edilmekte ve gemiler geçişlerini daha koordineli bir şekilde gerçekleştirmektedir. Bu çalışmayla mevcut durumda işletilmekte olan Gemi Trafik Hizmetlerinin çalıştığı ve gemilerin sancak seyir düzenine göre geçiş yaptığı 2006-2016 yılları arasındaki deniz kazaları analiz edilmiş, ayrıca kazaların sebep ve sonuçları araştırılmıştır. Bu çalışmanın amacı; İstanbul Boğazı'nda gerçekleşen deniz taşımacılığını etkileyen riskleri ve bu risklere karşı yetkili idare ve gemiler tarafından alınan iş güvenliği önlemlerini analiz ederek, yaşanmış deniz kazalarından çıkarımla alınabilecek önlemleri ortaya koymaktır.Yapılan kaza analizlerine göre 2006-2016 yılları arasında İstanbul Boğazı'nda meydana gelen kazaların %50'si İstanbul Boğazı güneyinde yer alan ve tez kapsamında 1.bölge olarak belirlenen bölgede olmuştur. Yaşanan kazaların %37'si ticari gemiler, %26'sı da yolcu gemileri tarafından yapılmıştır. Bahse konu yıllarda en fazla kaza toplam kazaların %37'sini oluşturan çatma/çatışma türünde meydana gelmiş, daha sonra %17'si karaya oturma şeklinde olmuştur. Kılavuz kaptan kullanmanın deniz kazası olma riskini azaltacağı düşünülerek kazaya karışan gemilerin kılavuz kaptan alma oranları incelenmiş ve gemilerin %70'inde kılavuz kaptan olmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Deniz Kazası, Denizyolu Taşımacılığı, İstanbul Boğazı, İş Güvenliği.

The Istanbul Strait is a unique water course that is difficult to navigate. The heavy sea traffic and the geographical structure of Istanbul Strait , where the strong surface and bottom currents, sharp turns, meteorological conditions, causes the hard navigation. Due to these characteristics, the Istanbul Strait has been the scene of dozens of sea accidents through out the history. Consequently, the dozens of passengers and seamen of ferry boats and boats that use local maritime traffic as well as the freight vessels and tankers traveling internationally have experienced bad accidents in the Istanbul Strait.For this reason many navigation safety measures have been taken in the Istanbul Strait.With the introduction of the VesselTraffic Services in 2003, the Istanbul Strait's traffic, which is separated from the sectors, is instantly controlled and the transit of vessels is carried out in a more coordinated manner. In this thesis these accidents of vessels which transitioned according to the starboard navigational scheme between 2006-2016 were analyzed and the causes and results of the accidents were investigated.The purpose of this study is; analyzing the risks affects of sea transportation in the İstanbul Strait and the occupational safety preventions taken by the competent authorities and vessels against these risks and putting forth preventions to be taken by deduction from the sea accidents.According to the accident analysis, 50% of the accidents that took place in Istanbul Strait. Between 2006 and 2016 were in the region located in the south of the İstanbul Strait which is called as Region 1 with in thes cope of this thesis. 37% of the accidents were made by commercial vessels while 26% were made by passenger ships. The most frequent occurrence in the subject of the accident was in the form of clashes, which accounted for 37% of the total accidents, followed by 17% of landings ashore.Considering that using guide captains will reduce the risk of marine accidents, the vessel accidents were examined and 70% of the vessels were not found to be guided by captains.Keywords: Sea Accident, Maritime Transport, Istanbul Strait, Occupational Safety.