Osmanlı Döneminde boğazlar meselesi

Abstract

ÖZET İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nm Türk hakimiyetine geçmesinden sonra Boğazlar yabancı devletlerin gemilerinin geçişine kapatılmış ve bu kapalılık sürekli bir kural haline getirilerek uygulanmıştır. Osmanlı Devleti'nin güçlü olduğu dönemlerde uygulanan 'kapalılık' ilkesi, devletin zayıflamaya başladığı 18. yüzyılın başlarından itibaren bazı zafiyetlere uğramıştır. Rusya'nın 1699'da Karlofça Antlaşması ile Azak Kalesi'ni ele geçirerek Azak denizinde bir filo kurmaya başlaması, Karadeniz'deki statüyü değiştirmesi için attığı ilk ciddi adımdır. Rusya'nın 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Karadeniz'de ticaret gemileri bulundurma, ticaret yapma ve bu gemileri Boğazlardan geçirme hakkını elde etmesi hem Osmanlı'yı hem de Avurapa devletlerini rahatsız etmiştir. Bu da Boğazlar statüsünde yeni bir dönemin başlangıcı olmuş ve çok geçmeden Osmanlı Devleti ile Rusya arasında devam eden Boğazlar sorununa Avrupa devletleri müdahale etmiş ve bu sorun daha da genişleyerek Boğazlar üzerindeki hakimiyet birden fazla devletin oluruna bırakılmıştır.

SUMMARY After the Bosphorus and Çanakkale Channels had been canquered by Turks tehiy were closed for foreign ships and this situation was practised as a rule continuously. This principle which had been carried out in the period of strengthness of Ottoman Goverment started to be weakened of the begining of 18 th century. Russia` s capturing Azak castle by Karlofça Treaty in 1699 is the first serious step to change statues in the Black Sea. Russia got the right of having trade ships, Trading in the Black Sea end also passing these ships through the Bosphours by küçük Kaynarca Treaty in 1774 and that disturbed both Ottoman Government and European goverments. This was the starting point of a nev period in the statatues of the straights and in a short time European governments interrupted the straights problem between Russia and Ottomans, that problem then grev up and was left to the permission of more than one government.