İbret Mehmet Efendi Divanı

Abstract

ÖZET İbret Dîvân' ı, 18. yüzyılın son çeyreği ile 19. yüzyılın ilk yansında yaşamış olan Bursalı İbret Mehmet Efendi'nin şiirlerini topladığı dîvândır. İbret Efendi'nin doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Ancak, hicrî 1261 ( M. 1845 ) yılında vefat etmiştir. Şair ilk olarak Bursa'da mahkeme kâtipliği görevinde bulunmuş ve daha sonra eğitim-öğretim mesleğine yönelmiştir. Bir müddet sonra Hicaz'a gitmiş, oradan da Bağdat'a geçerek orada bulunan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'ye intisap etmiştir. Bağdat'ta ne kadar kaldığı bilinmemektedir. İbret Mehmet Efendi'nin şiirlerini topladığı ve baş kısmında hal tercümesi bulunan Dîvân'ı, Edime İl Halk Kütüphanesi `Yazma Eserler` kısmında 2187 numarada kayıtlıdır. Dîvân, 220 x 170 ( 140 x 95 ) mm. ve 85 sayfadan ibarettir. Nesih yazı ile oldukça düzgün bir şekilde kaleme alınmıştır. İbret Dîvân' ında 352 şiir bulunmaktadır. Şiirlerin biri dışında hepsinde aruz vezni kullanılmıştır. En çok kullanılan kalıp,^a 'i lâ tiinfâ V lâ tünfâ 'i lâ tünfâ 'i lün kalıbıdır. Bunun yanında diğer az kullanılan kalıplara da yer verilmiştir. Şiirlerinde yer verdiği atasözleri, deyimler halk söyleyişleri, âdet ve inançlarla onun Dîvân'ı, zengin bir kültür hazinesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanında eseri geniş bir tasavvufi kültürü de ihtiva etmektedir. Anahtar Kelimeler: 1. Dîvân 2. İbret 3. Vezin 4. Transkripsiyon 5. Metin Tespiti

SUMMARY Divan-ı İbret is the name of the book in which İbret Mehmet Efendi, who lived in the late eighteenth and in the early nineteenth centuries, collected his poems. We don't have any information about İbret Efendi 's birthdate, but know that he died in 1261 Hicri, i.e. the Muslim Calendar, or in 1845 A.D. The poet in question, first, worked as a judical clerk in Bursa; then he was interested in education. Sometime later, he visited Hicaz and Baghdad where he joined Mevlana Halid-i Baghdadi's group. It is not known long he stayed there. İbret Mehmet Efendi's Divan, which contains his poems and his short autobiography at the beginning, is recorded in the manuscripts section of Edirne Public Library with the number 2187. The Divan is in the size of 220x170 (140x95) mm. and has 85 pages. It was written clearly in the style of nesih, that is a style of Arabic script. The Divan-ı İbret comprises 352 poems. All of the poems, except the only one, were written in the prosody meter. The form of `fâ 'i lâ tün fâ 'i lâ tün fâ 'i lâ tün fâ 'i 1ün` was used mostly in these poems, but besides this, the other uncommon forms were used also. We can easily say that his Divan is a cultural treasure with its proverbs, idioms, folk poems, curtoms and believes. At the same time, İbret Mehmet Efendi's work includes deep traces of Islamic Mysticism; that is to say of Sufism.