Tekdüzen hesap planına göre işçilik giderlerinin muhasebeleştirilmesi ve Uzunköprü uygulamaları

Abstract

11 TEKDÜZEN HESAP PLANINA GÖRE İŞÇİLİK GİDERLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE UZUNKÖPRÜ UYGULAMALARI ÖZET Muhasebe bilgilerinden beklenen yararın sağlanması, bu bilgilerin herkes tarafından aynı şekilde algılanması ve anlaşılmasına bağlıdır. Türkiye'de bunun gerçekleştirilmesi ve muhasebede tekdüzenin sağlanması için çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Son olarak 1994 yılından itibaren bilanço usulüne göre defter tutan mükelleflerden; faaliyet konuları bakımından farklı durumda bulunan finansal kurumlar dışında kalan tüm işletmelerde uygulanmak üzere `TekDüzen Hesap Planı` uygulaması getirilmiştir. İşletmelerde üretim giderleri içerisinde işçilik giderleri önemli bir gider türü olarak karşımıza çıkmaktadır. İşçilik giderleri içerisine işçinin brüt ücreti, fazla mesai ücreti, sosyal yardımlar, kıdem ve ihbar tazminatları gibi pek çok unsur girmektedir. Bütün bu işçilik giderlerinin üretim dönemi boyunca sadece toplam tutar olarak izlenmesi yeterli olmamaktadır. Tekdüzen hesap planı ile birlikte işçilik giderlerinin aynı anda türlerinin ve yapıldıkları gider yerlerinin de izlenmesi sağlanmaktadır. Ancak günümüzde pek çok işletme işçilik giderlerinin sadece toplam tutarları ile ilgilenmekte, gider yeri maliyetlerini ise gözardı etmektedir. İşçilik giderlerinin muhasebeleştirilmesinde direkt ve endirekt işçilik ayrımı yapılmalı ve bu ayırımı sağlayacak belge düzeni kurulmalıdır. Endirekt işçiliklerin belirlenmesinde ve muhasebeleştirilmesinde uygulamada tam anlamıyla bir birlik bulunmamaktadır. İşletmelerde kıdem tazminatları, ikramiyeler gibi bir takım işçilik giderleri yıllar itibariyle ve yılın çeşitli aylarında düzensiz bir dağılım göstermektedir. Bu giderlerin uygun hesaplarda muhasebeleştirilmesi ve ilgili dönemlere yayılması gerekmektedir. Boşa geçen zamanlarla ilgili olarak gerçekleşen işçiliklerin, gerçekleşme nedenine göre farklı hesaplarda muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Fakat uygulamada bu yönde bir çalışma bile yapılmamaktadır. Tekdüzen hesap planı, işçilik giderlerinin uygun hesaplarda muhasebeleştirilmesi ve ilgili dönemlere aktarılması için gelişmiş bir kayıt sistemi getirmiştir. Fakat, Uzunköprü yöresi üretim işletmelerine uygulanan anket çalışması sonucu; yöre işletmelerinin bütün bu üstünlüklerden faydalanmadığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler ; 1. Tekdüzen Hesap Planı 2. Direkt İşçilik 3. Endirekt İşçilik 4. Gider Türü 5. Gider Yeri

HI ACCOUNTING LABOUR EXPENSES BY UNIFORM ORDER ACCOUTING PLAN AND THE APPLICATIONS IN UZUNKÖPRÜ SUMMARY Getting the most of accounting data can only be revealed by everyone to perceive and understand these data in the same way. In Turkey, various arrangements have been carried out to reveal this and to secure uniform order in accounting. Finally since 1 994, tax payers keeping balance-sheets, excluding the financial establishments which are different by their working fields have been obliged to use uniform accounting plan. Labour expenses take a great amount of the production expenses of the enterprises. Labour expenses include various elements like wages, overworking payments, social benefits, seniority and denunciation indemnities. To trace all these labour expenses only as the total sum during the production process does not prove to be sufficient. With the uniform accounting plan, tracing the types of labour expenses and the spots of the expenses at the same time is revealed. But currently most enterprises are mainly concerned with the sum of the labour expenses but discard expense spots. In order to account labour expenses, direct and indirect labour discrimination must be done and the document order to secure this discrimination must be established. There is not an absolute uniformity to determine and account indirect labour in practice. Some labour expenses like overworking payments and gratuities designate an irregular distribution year by year and month by month. These expenses must be accounted in correct accounts and must be spread out to the relevant terms. The labour that reveals, connected with the wasted time, must be accounted in different accounts according to their reasons. But in practice, even a workout is not carried out on this purpose. Uniform accounting plan has put forward a sophisticated record system to account labour expenses in the correct accounts and to transfer them to relevant terms. But as a result of the investigation carried out around Uzunköprü region enterprises, it was concluded that regional enterprises did not take advantage of these superiorities. Key Words 1. Uniform Order Accounting Plan 2. Direct Labour 3. Indirect Labour 4. Expense Type 5. Expense Spot