Seçim sistemleri ve Türkiye`de uygulanan seçim sistemlerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Demokrasi, egemenliğin halka ait okluğu, ülkeyi yönetme yetkisinin halk tarafından doğrudan doğruya veya kendisince seçilmiş temsilciler aracılığıyla kullanıldığı, dolayısıyla yurttaş iradesine üstün değer veren bir rejimdir. Tarih boyunca her ülkede özgürlük yolunda verilen uzun mücadelelerle ulaşılan bir aşama özelliği de taşıyan bu rejimin sağlıklı işleyebilmesi, önemli ölçüde, ülke yönetiminin çeşitli kademelerindeki halk temsilcilerinin seçilme biçimine bağlıdır. Çünkü seçilen kişiler hem toplum hakkında karar vermekte hem de ülkenin geleceğini tayin etmektedirler. Ülkedeki siyasal istikrarın başarısı ve toplumsal yaşamın huzuru açısından seçim sistemi tercihleri büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle ülkeler, istikrarlı bir yapı için demokratik gelenekleri ve toplumsal ihtiyaçları doğrultusunda seçim sistemlerini uygulamaya koymalıdırlar. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de anlamı ve sonuçlan bakımından tartışılan seçim ve seçim sistemi kavramları Türkiye'de de demokrasi geleneğinin oluşturulması sürecinde öncelikli konular arasında yer almaktadır. Türkiye'nin geçirdiği demokratik deneyim süreci seçim sistemi arayışları yönünden zengin örnek ve derslerle doludur. Ülkede bir çok seçime yeni bir kanunla gidilmiş, ya da bir önceki kanunda büyük değişiklikler yapıldığı gözlenmiştir. Bu tür uygulamaların - hele de giderek gelenek haline geliyorsa - demokratik siyasal yaşam açısından sakıncası ortadadır. Ülkede siyasal yaşamın sağlıklı dengelere oturabilmesi için siyasal partiler kendi kısa vadeli yararlarım ikinci plana atabilen bir uzlaşma arayışı içerisinde; geçmiş deneyimlerden yararlanan ve adaletli temsil ile istikrar boyutlarım gerekli ölçülerde içeren bir seçim sistemi üzerinde bir an önce anlaşmaya varmalıdırlar. Anahtar kelimeler : 1. Demokrasi 5. Oy 2. Temsil 6. Seçim Sistemi 3. Seçim 7. Adalet 4. Seçmen 8. İstikrar

ABSTRACT Democracy is a form government in which the right to make political decisions is exercised either directly by the whole body of citizens or through the elected representatives who are responsible to the people. In the democracies, sovereignty belongs to the people. Almost every nations have gone through many different struggles and experiences to reach out the democracy level. The way how the democracies work heavily depend on the way the representatives get elected. Because they are the ones who give the final decisions on the people and their future. Therefore, in terms of the success of the political stability and the social peace in a country, preferences over the political systems are very important. For these reasons above, in order for nations to build a stable political climate and structure, they need to impose a convinient regime in accordance with their democracy traditions and social needs. There have been arguments going on about the elections and systems that have been applied, in Turkey too. Indeed these arguments have been the center of political discussions in the country's history. Turkish democracy history is full of very rich examples and lessons of the searches for convinient system. Either a new law has been passed or major differences have been made on the election laws before every single election. This way of organizing the elections is very much of inconvience, especially if it becomes a rutin. That is why, for the sake of political stability, political parties must go for a longer term plannings in which they do not benefit much in a shorter period. Moreover they need to take the past experiences in consideration and agree on democratic system in with fair authority, fair representation and political stability. Key Words: 1. Democracy, 5. Vote, 2. Representatives, 6. Election system, 3. Election, 7. Justice, 4. Elector, 8. Political stability.