Öğretmenlerin okul dışı (örgütsel) adanma odakları

Abstract

Tezin Adı: Öğretmenlerin Okul Dışı (Örgütsel) Adanma Odakları Hazırlayan: Tuncer Bülbül ÖZET Bu araştırmada, ilköğretim birinci kademe öğretmenlerinin okul dışı bazı değerlere (siyasi, dini, ailevi) adanma düzeyleri ile okula adanma düzeylerini etkileyen değişkenlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, `öğretmenlerin bazı kişisel özellikleri okula adanmaları ve okul dışı değerlere adanmalarını etkilemekte midir?` sorusuna yanıt aranmıştır. Araştırma tarama modelindedir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen `öğretmenlerin adanma odakları ölçeği` kullanılmıştır. Araştırma verileri 1999-2000 eğitim-öğretim yılında Edirne ili merkeze bağlı ilköğretim okullarında görevli birinci kademe sınıf öğretmenlerinden 260 kişi üzerinde ölçek uygulanarak elde edilmiştir. Ölçek yoluyla elde edilen veriler, istatistiksel olarak, `t Testi`, `Tek Yönlü Varyans Analizi` ve `Tukey Testi` yöntemleri ile bilgisayarda SPSS 7.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular aşağıdaki şekilde özetlenebilir; Öğretmenlerin örgütsel adanmışlıklan arasındaki ilişki incelendiğinde, okula adanma ile okul dışı değerlere adanma arasında negatif yönde bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin okul içinde karara katılmamaları, iletişimi sağlıklı kullanamamaları ve yönetimle çatışmaya girmeleri öğretmenleri okul dışındaki değerlere adanmaya doğru yöneltmektedir. Okul dışındaki adanma odaklarına yönelen öğretmenlerin en çok siyasi değerlerde yoğunluk gösterdiği araştırma sonuçlarından anlaşılmaktadır. Yine araştırma sonuçlarına göre, erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre okul dışı değerlere adanmışlık düzeyleri daha yüksektir. Yaş, kıdem ve son çalışılan okuldaki hizmet süresine göre okula adanmışlık arasında fark bulunurken okul dışı değerlere adanmışlık düzeyleri ile bu değişkenlere göre fark bulunamamıştır. Yaş, kıdem ve hizmet süresi arttıkça okula adanmışlık düzeyi de artmaktadır. Anahtar Kelimeler: 1- Örgütsel Adanma 2- Adanma Odağı 3- Örgütsel Değerler 4- Referans Grupları

Ill Title of Thesis: Teachers' Focuses of ( Organizational) Commitment Out of School. Author : Tuncer Bülbül SUMMARY In this study, it is aimed to investigate the variables affecting the level of commitment to school and some of the values (such as political, spiritual and family values) out of school of the teachers working in the elementary schools. In the study, it İs tried to get the answer to the question of whether some personal qualitications of teachers affect their commitment to school and the values out of schools. The type of the study is survey. The scale of the `Commitment Focuses of the Teachers` developed by the researcher is used as the tool of data collection in the study. The data of the study has been collected by the scale applied to 260 elementary school teachers working in Edirne city center in the education year of 1999-2000. The data collected by the scale has been analysed by using `t -test`, `one-way variable analysis` and `Tukey test` in SPSS 7.0 pocket program. The output of the study can be summarised as follow. A negative relation was tound between the commitment to shool and out of shool values when the relationship between the organizational commitments of the teachers is studied. The commitment level to school decreases due to increase in the level of commitment to of school values. Since the teachers don't involve in decision -making process and don't use the communication facilities affectively and have problems in communication at school they tend to commit themselves to out of school values. The teachers try to get happiness with their own values (since they are unhappy and lower motivation at school). The teachers, who commit themselves to out of schoolvalues, mostly look for political values. Also, the commitment level of the male teachers is higher than those of the female ones to out of school values. On one hand,a difference to school commitment has been found out in term of age, working period and working period in the last school,on the other hand, no difference has been found out regarding school values. The commitment level of the teachers increases due to oldness,longer wprkinjg period and working period in the last school they work. Key Words: 1- Organizational Commitment 2- Focus of Commitment 3- Organizational Values 4- Reference Groups