Dünya` da ve Türkiye` de vergi harcamaları

Abstract

Vergi harcaması yaklaşımı, vergi yapısının iki bölümden oluştuğu fikri üzerinekuruludur. Buna göre, vergi yapısının birinci bölümü, gelir getirici standart bölümüdür.Bu bölüm vergilendirme için zorunlu hükümler olan vergi kanunlardaki vergiyi doğuranolay, verginin konusu, verginin mükellefi veya sorumlusu, kanunen kabul edilengiderler, muhasebe düzeni, vergilendirme dönemi (hesap dönemi), oran/tarife,uluslararası mali zorunluluklar ve vergi idaresi ile ilgili hükümlerden oluşmaktadır.İkinci bölüm ise genelde vergi teşvikleri veya sübvansiyonları olarak da bilinen özelayrıcalıklar bölümüdür. Vergi harcamaları da bu bölümde; vergi muafiyetleri, vergiistisnaları, vergi mahsupları, indirimli vergi oranları, vergi ertelemeleri ve diğerlerişeklinde görülebilen düzenlemelerdir. Ayrıca, aşırı vergilendirilen malların üzerindekivergi yüklerinin hesap edilmesi anlamına gelen negatif vergi harcamaları da ülkelerinvergi sistemlerinde görülebilmektedir.Vergi harcaması kavramı ile ilgili en önemli sorun kavramın tanımlanmasıdır.Vergi harcamaları, ?standart vergi yapısından sapma gösteren ayrıcalıklı vergihükümleri? olarak nitelendirildiğinde standart vergi yapısının nelerden oluştuğu, bustandart vergi yapısından sapma gösteren ayrıcalıklı hükümlerin neler olduğu veayrıcalıklı hükümlerden hangilerinin vergi harcaması olduğu konusunda genel biruzlaşma bulunmamaktadır. Her ülke kendine has bir vergi harcaması anlayışı veuygulaması geliştirmektedir.Bir ülkenin vergi harcaması raporlama sistemi, vergi harcaması analizlerinekonu olacak vergilerin belirlenmesi, vergi harcamalarının tanımlanması,sınıflandırılması, maliyetlerinin hesaplanması ve tahminlerinin sunulmasıaşamalarından oluşmaktadır.Vergi harcamaları ile geleneksel bütçe harcamalarının ortak noktaları herikisinin de elde eden kişilere bir fayda sağlaması ve diğer kaynak kullanım alanları içinkamu kaynaklarını azaltmasıdır. Buna karşın, vergi harcamaları, bu harcamalardan yararlananların sadece vergi mükellefi bireyler olması, psikolojik etkileri, yasamatekniği, maliyetleri ve izlenebilirlik yönlerinden geleneksel bütçe harcamalarındanfarklılık göstemektedir.

Tax expenditures concept is based on the thought of the existance of two parts ofthe tax structure. First part of it is the standart part, revenue raising part. This partincludes the provisions about operations to be taxed, tax base, taxpayer, deductibility ofcompulsory payments, accounting conventions, taxation period, tax rate, internationalfiscal obligations and tax administration which are also obligatory provisions in taxlaws for taxation. The second part of it is special references which is also known as taxincentives or subsidies. Tax expenditures are regulations seen in this part in the form oftax exclusions, taç deductions, tax exemptions, tax credits spedial rates, tax deferralsand the others. Morever, negatif tax expenditures which means the measuremant of taxburdens on the high taxed goods may exist in the contries? tax systems.The most important problem about the tax expenditure concept is the definitionof itself. If a tax expenditure is defined as ?preferencial tax provisions which are derivedfrom standart tax structure?, there is no general consessus on the inclusions of standarttax structure, which tax provisions are preferencial provisions and of which preferencialtax provisions are tax expenditures. Every contry has been developing its original taxexpenditure concept and implementations.Tax expenditure reporting system of a contry is formed by the phases of thedetermination of taxes to be subject to tax expenditure analyzes, the definition, theclassification, the measuremants of costs and the presentation of estimates of taxexpenditures.The common points of tax expenditures and convontioanal public expendituresare benefiting to their beneficiaries and reducing the public sources for other sourceusage areas. They differ from each other in the aspects of being the only the taxpayersas beneficiaries of tax expenditures, psicolgocal effects, legislation technics, costs andobservability.