Uygur halk edebiyatında Boz Yigit destanı (metin-inceleme-dizin)

Abstract

Dünya üzerinde yaygın bir şekilde konuşulan Türkçe, çeşitli ekonomik ve kültürelgelişmeler sonucunda bazı fonetik ve morfolojik değişiklikler göstererek kendi içinde lehçe veşivelere ayrılmıştır. Türk dilinin Hakaniye şivesi esasına göre şekillenmiş olan UygurTürkçesi sahasında bugüne kadar pek çok çalışma yapılmıştır.Biz de, Uygur Türkçesi'nin dil özelliklerinin aydınlatılmasının yanı sıra UygurTürkçesi ve Türkiye Türkçesi'nin ses ve şekil bilgisi yönünden mukayese edilmesi,benzerlikleri ve farklılıklarının ortaya konulması suretiyle, önemli bir destan olan veHilminiyaz Kadiri tarafından Modern Uygur Türkçesi ile neşredilen ?Boz Yigit Destanı?nıntanıtılmasını amaçlamaktayız.Çalışmanın metin bölümünde, Arap alfabesi ile yazılmış olan ?Boz Yigit Destanı?adlı eserin transkripsiyonu yapılmıştır.İnceleme bölümü, ses ve şekil bilgisi olarak iki kısımdan oluşmaktadır. Ses bilgisikısmında Uygur Türkçesi'ndeki kelimelerle Türkiye Türkçesi'ndeki kelimelerinkarşılaştırılması yapılmıştır. Şekil bilgisinde ise; isim, sıfat, zamir, zarf, fiil ve edatlargruplandırılarak incelenmiştir.Dizin bölümünde, isim ve filler ekleriyle birlikte belli kurallara göre sıralanmıştır.

Turkish, which is widely spoken throughout the world, has been divided into dialectsand accents by showing some phonological and morphological changes as a result of variouseconomical and cultural developments. Up to now, many studies have been produced in thefield of Uygur Turkish which was shaped according to Hakaniye accent of Turkish language.Apart from enlightening the characteristics of Uygur Turkish, we aim at introducing?Boz Yigit Destanı?, which is an important epic having been published in Modern UygurTurkish by Hilminiyaz Kadiri, by comparing and contrasting the epic according to thephonology and morphology of Uygur Turkish and Türkiye Turkish.In the text part of the study, the transcription of the work ?Boz Yigit Destanı? writtenin Arab alphabet has been made.The analysis part of the study constitutes of phonology and morphology parts. In thephonology part, the words in Uygur Turkish and Türkiye Turkish have been compared andcontrasted. In the morphology part, the words have been examined after being classified asnouns, adjectives, pronouns, adverbs, verbs and prepositions.In index part, nouns and verbs have been arranged with their appendixes according tosome rules.The sources benefited from throughout the study are stated under the heading ofbibliography.