Merkez Bankalarının bağımsızlığı ve T.C. Merkez Bankası`nın bağımsızlığı

Abstract

1980 yılından itibaren dünya ekonomisindeki artan bütünlesme hareketleri, ekonomikurumlarını etkilemis ve merkez bankalarının islevlerinin degismesine neden olmustur.Arastırmacılara göre; hükümetlerin oy ve kısa vadeli amaçlarına ulasma kaygıları,uygulanan ve uygulanacak olan para politikalarını ve dolayısıyla ülkelerin ekonomileriniolumsuz yönde etkilemektedir.Siyasal iktidarlar, tarihin her döneminde daha fazla ekonomik degiskenleriyönlendirmek ve böylelikle güçlerini artırmak istemislerdir. Degisim, dolasım ve kaynaktransferinin bir aracı olan para ise hükümetlerin imtiyaz saglamak için kabul ettikleri enönemli degiskenlerden biridir. Dolayısıyla, paranın tarihi misyonu göz önündetutuldugunda, bu süreçten en çok etkilenecek kurumlar merkez bankalarıdır. Merkezbankaları ekonominin gerçekleri uyarınca hareket etmeye baslamıslardır ve merkezbankalarının siyasetin önceliklerine daha az önem vermeleri gerektigi olgusu ile birlikte,merkez bankalarının bagımsızlıgı kavramı literatürde yerini almıstır. Yapılan çesitliarastırmalarda merkez bankalarının bagımsızlıgının genelde siyasi iktidardan ayrı birbagımsızlık olarak algılandıgı gözlenmektedir.Merkez bankası bagımsızlıgı olgusu ile ilgili yapılan arastırma ve incelemelerdenetkilenen Türkiye'de, IMF programları çerçevesinde 2000 Yılı Enflasyonu DüsürmeProgramı ile baslayan yapısal tedbirler, Subat 2001 krizi sonrasında da devam etmistir.Enflasyonu Düsürme Programı'nın basarısızlıgının ardından TCMB'nin bagımsızlıgınınartırılmasına yönelik egilim daha güçlenmistir. Nisan 2001 tarihinde TCMB'ninbagımsızlıgını artırmak amacıyla TCMB Kanunu'nda degisikler yapılmıstır. Türkiye'de2002 yılından itibaren ekonomik degiskenlerde olumlu gelismeler olmustur.Anahtar Kelimeler: Merkez bankacılıgı, merkez bankası bagımsızlıgı, özerklik, T.C.Merkez Bankası

In the world economy strengthing integration activities since 1980, have affectedeconomic instutitions and caused central banks? functions to change. According toresearchers; goverments? anxieties about vote and reaching short-term objectives, affectmonetary policies that is applied or will be applied the countries? economies negatively.Political powers, in every periods of history, have wanted to give direction to moreeconomic variables and thus to raise their power. Money that is the mean of exchange,circulation and resource transfer is one of the most important variable accepted bygovernments to get privilege. Consequently, when money?s historical mission considered,the central banks are affected from this process at most. Central banks have started to act inaccordance with economy?s realities and with the fact that central banks should give minorimportance to priority of politics, the concept of independence of central banks has takenits place in literature. Several researches, it is generally observed that the independence ofcentral banks is perceived as an independence apart from political power.In Turkey, affected from researches and investigations that are carried out about theindependence of central banks, structural adjustment which was started by InflationReduction Program in 2000 under IMF programmes stil continues following the February2001 crisis. After the failure of Inflation Reduction Program in 2000, tendency towardsindependence of Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) has been strengthened.In order to increase independence of the CBRT, there have been changes made in CBRTlaw in April 2001. Following that, there has been positive development observed ineconomic indicator since 2002 in Turkey.Key Words: Central banking, independence of central bank, autonomy, Central Bank of theRepublic of Turkey