Türkiye`de parti içi demokrasi`nin hukuksal boyutları

Abstract

Günümüzde, siyasi partiler, toplumdaki çeşitli çıkar ve görüşlerin bağdaştırılması ve temsili, halk ile devlet arasında aracılık etme, siyasal kadroların devşirilmesi, iktidarın kullanılması ve denetimi gibi işlevleri yerine getirmek bakımından, demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsurları haline gelmişlerdir.Demokrasinin gerçek anlamıyla yaşanabilmesi için, siyasi partilerin kendi içlerinde de demokrasi ilkelerine uygun olarak faaliyetlerini sürdürmeleri gerekmektedir. Zira, siyasi partilerin, halkın ihtiyaç ve çıkarları doğrultusunda politika üretebilmeleri için kendi iç yapılarının da demokratik olması zorunludur. Aksi halde, temsil ilkesi tam anlamıyla gerçekleşemez. Partilerin iç düzenleri ise, partinin işleyişi ile ilgili parti içi hukuksal düzenlemeler, parti içi seçimler, örgütsel yapı, karar alma mekanizmaları, aday tespit yöntemleri, parti disiplini, üyelik sistemi gibi pek çok unsura göre şekillenmektedir. Bu unsurların parti içi demokrasiyi sağlamaya yönelik olarak kurulmaması, demokrasinin gerçek anlamda hayat bulmasına imkan vermemektedir.Bu çalışmada, siyasi partiler ve demokrasi, parti içi demokrasinin anlamı ve parti içi demokrasiyi etkileyen iç ve dış faktörlerin neler olduğu ele alınmakta; parti iç demokrasinin günümüzdeki görünümü, parti içi demokrasiyi sağlamaya yönelik mevcut hukuksal düzenlemeler ile bu konudaki eksiklikler ve yapılması gereken değişiklikler incelenmektedir. Çalışma neticesinde, Türkiye'de, ne uygulamada, ne de hukuksal düzeyde parti içi demokrasinin istenen düzeyde gerçekleşmediği görülmektedir. Bu nedenle, oldukça ciddi bir sorun haline gelen parti içi demokrasinin sağlanabilmesi için hukuksal değişikliklerin bir an önce yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Political parties are necessary for democratic government. Today, political parties are considered as indispensable components of democratic political life in terms of aggregating interests of individual groups in society, representing the society, being a mediator between the public and the government, using and inspecting the power and social integration.In order to establish democracy by all means, political parties are required to administer democracy in their own practices. It is obligatory for political parties to make policies in accordance with the needs and benefits of the society. Otherwise, representation principal which is very significant function of democracy would fail. Internal arrangements of parties are shaped according to various characters such as; legal arrangement about party?s internal affairs, elections in the party, organizational structures, decision making procedures, nominating procedures, party discipline, membership registration systems. The establishment of those components is crucial for both democracy and intra-party democracy.In this study, the concepts of political parties, democracy, implications of intra-party democracy and the endogenous and exogenous factors which affect intra-party democratization are dealt with. The present view of the intra-party democracy, current legal arrangements which concern intra-party democratization and issues and reforms which regard to establish democracy in the party is examined as well. As a result of the study, in Turkey intra-party democracy could attain neither in practical nor in theoretical perspectives to a desirable level. Therefore, legal reforms must be carried out immediately, in order to establish intra-party democracy which is a serious matter for Turkey.