Kurumsal yönetimin halka açık işletmelerde mevzuat ve uygulama yönünden incelenmesi

Abstract

İlk olarak 1930'larda kullanılmaya başlanan kurumsal yönetim kavramı, son 20 yılda çeşitli kesimlerce (iş çevreleri, akademisyenler, OECD, Dünya Bankası, vb.) en çok tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Çalışmada ilk olarak kurumsal yönetime genel bir giriş yapılmıştır; tanımı, amacı, önemi, modelleri, mekanizmaları, faydaları ve kurumsal yönetimi etkileyen unsurlar tartışılmıştır. Yapılan açıklamalar kavramın iyice anlaşılmasını sağlayıp, daha sonraki bölümlerde Türkiye'deki durumunun ve yurtdışına kıyasla uygulama derecesinin anlaşılmasını kolaylaştırmaktadır.Çalışmada ikinci olarak, Türk hukuk sisteminde kurumsal yönetim ilkelerinin yeri tartışılmış, yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarısı'nda yer alan kurumsal yönetim ile ilgili düzenlemeler açıklanmıştır. Ayrıca ülkemizdeki kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin bu konudaki çalışmaları incelenmiştir. Tasarının yasalaşması ile birlikte kurumsal yönetim konusunda uygulama açısından iyileşmelerin meydana gelmesi beklenmektedir.Çalışmada üçüncü olarak, kurumsal yönetimin yurtdışı uygulamaları, çeşitli ülkeler ve uluslarüstü kurumların bu konudaki çalışmaları göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Yurtdışındaki gelişmeler yakından takip edilmeli ve uygulamaların daha iyi olabilmesi için gerekli önlemler alınıp, yaptırımlar uygulanmalıdır. Türkiye'de kurumsal yönetim uygulaması biraz geç ve şartlar olgunlaşmadan başlamıştır. Bu nedenle uygulamada sıkıntı yaşanmaktadır.Son olarak, Türkiye-yurtdışı kurumsal yönetim kriterleri karşılaştırılmıştır. Bu amaçla ülkelerin mevcut uygulanan ilkeleri, varsa uyum raporu örnekleri ve 5 farklı ülkeden seçilen halka açık şirketlerin uyum raporları incelenerek SPK kurumsal yönetim ilkeleri ve uyum raporu ile karşılaştırılmıştır. Böylece, uygulamadaki farklar ve benzerlikler belirlenmiştir. Ülkemizde kurumsal yönetim raporu kriterleri oldukça ayrıntılı ve kapsamlı olmasına rağmen, uygulama için gerekli zeminin sağlanamaması, uygulamanın isteğe bağlı olması ve uyulmaması durumdaki yaptırımların yetersizliği şirketlerin bu konuda özensiz davranmalarına neden olmaktadır.

The concept of corporate governance that used commonly first in 1930s, become a much debated question by several persons and institutions (business environment, academicians, OECD, World Bank, etc.) in last 20 years. First of all in the study, a general introduction to corporate governance was done; its definition, purpose, importance, models, mechanisms, benefits and the factors that affect corporate governance was discussed. The explanations made the concept more understandable and the case in Turkey and its implementation degree in comparison with abroad to be understood easily.Secondly in the study, the state of corporate governance principles in legal system was debated and the regulations about corporate governance in the Turkish Commercial Code Scheme are explained. Besides these, the studies of non-governmental organizations, public bodies and institutions about this topic were examined. Improvements on corporate governance application are expected when the scheme will become law.Thirdly in the study, the abroad implementations were appreciated by considering several countries and supranational organizations. The developments in abroad should be pursued intimately, necessary precautions should be taken and sanctions should be applied for better implementations. The applications of corporate governance in Turkey were begun late and in unnecessary conditions.At last, the corporate governance criteria were compared with abroad. For this purpose, countries compliance reports, present enforced principles, and compliance reports of 5 publicly held companies from different countries were compared with Capital Markets Board (CMB)?s corporate governance principles and compliance reports. Thus, the similarities and differences in the application were determined. In Turkey, the corporate governance report criteria were very detailed and extensive but there are some problems. Companies act careless about this because of not having the necessary conditions, being optional of the implementation of the principles and incompetence of sanctions.