Klasik Türk edebiyatında tasavvufi mesnevilerden Hüsn ü Aşk ve Gülşen-i Aşk`ın alegorik yönden mukayeseli incelemesi

Abstract

Son büyük divan şairi kabul edilen Şeyh Galip tarafından kaleme alınmış olan Hüsn ü Aşk mesnevisi ve Keçecizâde İzzet Molla tarafından Hüsn ü Aşk'a nazire olarak yazılmış olan Gülşen-i Aşk mesnevisi, konuları ve verdikleri mesajlar itibariyle birbirine benzer. Çalışmamızda Gülşen-i Aşk'ın günümüz Türkçesine nesir olarak aktarımı verilmiştir. Tez konumuz Hüsn ü Aşk mesnevisi ile Gülşen-i Aşk mesnevisini tasavvufi alegorik açıdan karşılaştırmaktır. Yapılan bu karşılaştırmanın sonucunda, Hüsn ü Aşk ile Gülşen-i Aşk mesnevilerinin olay örgüsünde farklılıklar olduğu, Hüsn ü Aşk'ta olayların ve kişilerin, olayların geçtiği yerlerin ayrı başlıklar altında ve daha ayrıntılı anlatıldığı, bu nedenle Hüsn ü Aşk'ın daha kapsamlı olduğu; Gülşen-i Aşk'ın Hüsn ü Aşk'a göre daha kısa ve daha yalın olduğu fakat Hüsn ü Aşk'la aynı tasavvufi mesajı verdiği ve benzer sembol ve motiflerden yararlanıldığı görülmüştür. Bu iki mesnevide de, kâinattaki her şeyin aslında Allah'ın bir görüntüsünden ibaret olduğu ve sevenle sevilenin aslında aynı kişi olduğu anlamına gelen vahdet-i vücud felsefesine ulaşılır.

Hüsn-ü Aşk mesnevi which was written by Şeyh Galip who is the last biggest dewan poet and Gülşen-i Aşk mesnevi which was written by Keçecizade ;İzzet Molla to assimilate to Hüsn-ü Aşk are similar about their themes and their subjects. In our work Gülşen-i Aşk mesnevi?s transferring to Turkish was given. The subject of the thesis is comparing Hüsn-ü Aşk mesnevi with Gülşen-i aşk mesnevi in terms of their mystical allegorical features. In result of this comparison it?s been seen that there are some differences between Hüsn-ü Aşk mesnevi and Gülşen-i Aşk mesnevis about their themes. In Hüsn-ü Aşk the events, the characters and the places where the events are mentioned are written with more details and in diffrent titles. So Hüsn-ü Aşk mesnevi is more comprehensive. It has been seen that Gülşen-i Aşk is shorter and more simple than Hüsn-ü Aşk but it gives the same mystical message and used the same motives and symbol. In both of the two mesnevis it has been figured out the philosophy of existance of uniqueness which means that everything in the world is consist of the image of the God and in actual the loved and the lover are the some person.