Evreni Kalbinde Bulan Adam: Burhan Toprak ve sanatının Türk edebiyatındaki yeri

Abstract

Burhan Toprak'ın bilimsel çalışmalarının değerlendirildiği bu tezde, yazarın felsefe, sanat ve edebiyat hakkındaki görüşleri, estetikbilimdeki kuram ve yöntemler ışığında incelenmiştir.Batı dilleri ve Eski Anadolu Türkçesi'nden Türkiye Türkçesi'ne yaptığı çevirilerle Türkiye'deki çoğul dizge dinamiklerine yön veren Toprak'ın, yazdığı kitaplar, liselerde yıllarca eğitim-öğretimde kullanılmış; bunun yanı sıra, estetikbilim ve edebiyat üzerine yazdığı felsefî ve kuramsal yazılarla Türk bilim dünyasına önemli katkılarda bulunmuştur. Bu noktada, yazdığı ve çevirdiği eserlerden hareketle, onun sanat, edebiyat ve estetikbilime bakışını betimlemeye; resmî yazışmalarla onu tanıyanların yazıp anlattıklarına dayanarak yaşamını aydınlatmaya; sahip olduğu çok yönlü bakış açısıyla estetikbilimdeki kuramsal yaklaşımının ne olduğunu belirlemeye çalıştık.Araştırmada, Burhan Toprak'ın yaşamına; eserlerine; döneminin sanat, edebiyat ve estetikbilime bakışına; estetikçi İsmail Tunalı'nın estetikbilimde oluşturduğu yöntem ışığında, söz konusu çalışmaların Türk edebiyatındaki yerine; demeçleri ve yazıları hakkındaki yorumlarla kaynakçaya yer verilmiştir.Yaşadığı yıllarda Türk düşünce, sanat ve edebiyat dizgesini geliştiren Abidin Dino, Ahmet Haşim, Bedri Rahmi Eyuboğlu, Cemil Sena Ongun, Elif Naci, Hilmi Ziya Ülken, İbrahim Çallı, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, İsmet Zeki Eyuboğlu, Mustafa Şekip Tunç, Münevver Ayaşlı, Necip Fazıl Kısakürek, Peyami Safa, Sabahattin Eyuboğlu, Samiha Ayverdi, Suut Kemal Yetkin, Yahya Kemal Beyatlı, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Zühtü Müridoğlu gibi adlar da sanat, edebiyat, felsefe, estetik, eğitim-öğretim alanında eserler vermiştir. Burhan Toprak da bu adlar gibi Türk düşünce dinamiklerini etkileyen ve değiştiren, güçlü ve önde gelen bir ses olarak tarihteki yerini alır.Bu bağlamda ?Cumhuriyet döneminde ve sonrasında, Türkiye'deki estetikbilim çalışmalarının niteliği ve gerekliliği yönünde yapılacak biyografik, kuramsal ve uygulamalı araştırmalar, Türk sanat ve edebiyat dizgesine büyük katkılarda bulunacaktır.? düşüncesindeyiz.

This study which aims to evaluate Burhan Toprak?s scientific work encompasses the writer?s opinion on philosophy, art and literature from the viewpoint of aesthetic theories and methods.The translations Toprak made from Western languages and the Old Anatolian Turkish into the Turkish spoken in Turkey steered Turkey?s polysystem dynamics, as well as the books written by him, have been used for a long time in high school education and learning processes. On aesthetics and literature, Burhan Toprak also authored numerous philosophical and theoretical articles impacting the Turkish scientific world. At this stage, we aim to refer to his writings and translations in order to portray his view on art, literature and aesthetics, to shed light on his life through narratives and the writings of people who knew him, and, based on his multi-dimensional focus, to determine the theoretical approach he formulated on aesthetics as a science.This research embodies Burhan Toprak?s life, his work, his view on contemporary art, literature and aesthetics; and tries to determine, in the light shed by the method of aesthetician İsmail Tunalı, the importance of his opus in Turkish literature. It also provides Toprak?s statements and commentaries on his writings, as well as a bibliography.During Toprak?s lifetime, people like Abidin Dino, Ahmet Haşim, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Cemil Sena Ongun, Elif Naci, Hilmi Ziya Ülken, İbrahim Çallı, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, İsmet Zeki Eyüboğlu, Mustafa Şekip Tunç, Münevver Ayaşlı, Necip Fazıl Kısakürek, Peyami Safa, Sabahattin Eyüboğlu, Samiha Ayverdi, Suud Kemal Yetkin, Yahya Kemal Beyatlı, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Zühtü Müridoğlu have all produced works in the fields of arts, literature, philosophy, aesthetics and education. With his strong, pioneering voice influencing and changing the dynamics of Turkish thought, Burhan Toprak joins these names in claiming his rightful place in history.In this context, we believe that ?Biographical, theoretical and applied research into the character and necessity of Turkey?s aestheticism, both during the foundation of the Republic and the ensuing epoch, will be important contributions the country?s artistic and literary system.?