Vadeli işlem piyasaları ve Türkiye vadeli işlem ve opsiyon borsası VOB ile Londra Finansal Futures ve Opsiyon Borsası LIFFE`nin karşılaştırılması

Abstract

Ekonomide oluşan dalgalanmalar, finansal yatırımcıları, üreticileri ve elinde mal bulunduranları birtakım risklere maruz bırakmaktadır. Piyasalarda karşılaştıkları risklerden korunmak isteyen bu kişi ve kurumlar da etkin bir risk yönetimi için vadeli işlem piyasalarına yönelmekte ve risklerini minimize etmeye çalışmaktadırlar.Vadeli işlem piyasaları, gelecekte belirli bir tarihte teslimatı veya nakit uzlaşması yapılmak üzere herhangi bir malın veya finansal aracın, alım satımının bugünden yapıldığı piyasalardır. Sözleşme konusu varlığın fiyatı bugünden belirlenmekte ve sabitlenmektedir. Vadeli işlem piyasalarında alım satımı yapılan kıymetler, vadeli işlem sözleşmeleridir. Vadeli işlem sözleşmeleri de forward, futures, opsiyon ve swap sözleşme türlerinden oluşmaktadır.Bu çalışmanın birinci bölümünde finansal piyasalar tanımlanmış ve sınıflandırılmıştır. İkinci bölümde ise finansal piyasaların temelini oluşturan vadeli işlem piyasaları irdelenmiş ve bu piyasalara konu olan vadeli işlem sözleşmelerinin türleri detaylı olarak incelenmiştir. Üçüncü bölümde de vadeli işlem borsaları ve işleyişleri ele alınarak, Türkiye'de 2005 yılında faaliyete geçen İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) ile gelişmiş bir borsa olan Londra Finansal Futures ve Opsiyon Borsası (LIFFE) analiz edilmiş, bu borsaların benzerlikleri ve ayrıldıkları noktalar tespit edilmeye çalışılarak karşılaştırma yapılmıştır.

Fluctuations which occur in economy put financial investors, manufacturers and commodity owners at several risks. These individuals and corporations, which want to protect themselves from the risks in the markets, tend to derivatives markets and try to minimize their risks for an effective risk management.Derivatives markets are the markets in which any commodity or financial instrument is bought and sold today in case of its delivery or cash settlement is made at a certain date in the future. The price of asset which is a subject to the contract is determined and stabilized from today. Securities which are bought and sold in the derivatives markets are derivative contracts. Derivatives contracts consist of forward, futures, options and swaps.In the first part of this study, financial markets are defined and classified. In the second part, derivatives markets which form the basis of financial markets are investigated and types of derivatives contracts which are subjects of these markets are reviewed in details. In the third part after discussing the derivatives exchanges and their operations, Turkish Derivatives Exchange (VOB) that commenced operations in Turkey in 2005 and as a developed exchange, London International Financial Futures and Options Exchange (LIFFE) are analyzed, similarities and differences between two exchanges are tried to be found out and afterwards two exchanges are compared.