Kocaeli atmosferinde ağır metal kirliliğinin likenler kullanılarak izlenmesi

Abstract

Hava kirliliği günümüzde sanayileşme ve şehirleşmeye bağlı olarak artmaktadır. Kocaeli'nin en önemli sanayi şehirlerinden biri olması ve yoğun nüfusu nedeniyle hava kirliliğinin yoğun görüldüğü bölgelerden biridir. Kocaelide yapılan bu çalışmada atmosferik ağır metal kirliliği Xanthoria parietina türü likenler kullanılarak izlenmiştir. Kocaeli ilinin 50 noktasından liken örnekleri toplanmış ve bu noktalar endüstriyel, kırsal, kentsel, kırsal-endüstriyel ve kentsel-endüstriyel olmak üzere 5 bölgeye ayrılarak liken örneklerinde ağır metal seviyeleri belirlenmiştir. Liken örnekleri mikrodalgada çözündürüldükten sonra İndüktif Eşleşmiş Plazma-Kütle Spektrofotometresi (ICP-MS)'de analiz edilmiştir. Kirletici kaynaklarının hava kirliliğiyle ilişkilerini belirlemek için korelasyon, kümeleme ve faktör analizi yapılmıştır. Element konsantrasyonları 0,018 µg/g Tl (İzmit-Bağçeşme) ve 12258 µg/g K (Köseköy) arasında bulunmuştur. Dilovası, Yahyakaptan ve Köseköy bölgelerinde antropojenik elementler daha yüksek konsantrasyonlarda bulunmuştur. En düşük konsantrasyonlar ise İzmitde (Bağçeşme) ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre emisyon kaynakları fosil yakıtlar, toprak elementleri, çimento endüstrisi, demir-çelik endüstrisi ve trafikten kaynaklanmaktadır.

Today, air pollution is increasing due to industrialization and urbanization. Kocaeli is one of the most important industrial cities and it is one of the regions where air pollution is intense due to its dense population. In this study conducted in Kocaeli, atmospheric heavy metal pollution was observed by using Xanthoria parietina type lichens. Lichen samples were collected from 50 points of Kocaeli province and these points were divided into 5 regions as industrial, rural, urban, rural-industrial and urban-industrial and thn heavy metal levels were determined in in these samples. The lichen samples were dissolved in the microwave and then dissolved samples were analyzed in Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrophotometer (ICP-MS). Correlation, clustering and factor analysis were conducted to determine the relationship between pollutant sources and air pollution. Element concentrations were between 0.018 µg/g Tl (İzmit-Bağçeşme) and 12258 µg/g K (Köseköy). Anthropogenic elements were found in higher concentrations in Dilovası, Yahya Kaptan and Köseköy regions. The lowest concentrations were measured in İzmit (Bağçeşme). According to the results, the sources of emissions are fossil fuels, soil elements, cement industry, iron and steel industry and traffic.