Elif Şafak`ın romanlarında halk bilimsel ögeler

Abstract

Halk biliminin masal, halk hikâyesi, efsane, seyirlik oyunlar, el sanatları, halk mutfağı gibi alt dalları, bir milletin yazılı ve sözlü kültürünü, dolayısıyla milli kültürü meydana getirir. Milli kültür, bir milletin geçmişini geleceğine bağlayan ve onu yaşatan en önemli unsurdur.Anadolu'nun ve ondan önceki Türk tarihinin anahtarı masallarda, halk hikâyelerinde, ninnilerde ve destanlardadır. Çünkü bu destanlar, halk hikâyeleri, ninniler ve masallar Türk milletinin samimiyetle yaşadığı bir hayatın mahsulüdür ve millete ait birçok gerçeği içinde barındırmaktadır. Aydın ve düşünürlerimiz halkın içine girerek, diline dikkat ederek, atasözlerini, deyişlerini, masallarını, efsanelerini, inançlarını öğrenerek halka doğru gidebilir ve ancak o zaman Türk kültürü ile dolup millîleşebilirler.Bir milletin fertleri, kendi kültürünün içinde doğar, büyür ve hayatını o kültürün kurallarıyla düzenler. Dolayısıyla insan, ister istemez yaşadığı kültür ile hemhâl olacaktır.Halk kültürü bir milletin asli karakterini teşkil eder. Elif Şafak da içinden çıktığı toplumun değerlerini romanlarında en iyi şekilde yansıtan yazarlarımızdandır.Biz bu çalışmamızda, halk hayatını ve kültürünü eserlerinde ustalıkla kullanan son dönem yazarlarımızdan Elif Şafak'ın halk bilimi unsurlarını romanlarında ne ölçüde kullandığını inceledik.Çalışmanın giriş bölümünde Elif Şafak'ın edebî kişiliği ve eserleri hakkında tanıtıcı bilgiler verildi.Birinci bölümde halk edebiyatı unsurlarından masal, halk hikâyesi, mitolojik motifler, seyirlik oyunlar, türküler ve kalıp sözlerle ilgili bilgi verildikten sonra Şafak'ın eserlerinde tespit edilen unsurlara yer verilmiştir.İkinci bölümde halk kültürü unsurları ele alınmıştır. Dinî inançlarla ilgili unsurlar, bâtıl inançlar, rüya, halk hekimliği, geleneksel unsurlar, etnik halklar, Şamanizm, lakaplar ve diğer unsurlar incelenmiştir.Üçüncü bölümde ise sonuç ve kaynaklara yer verilmiştir.İncelediğimiz romanlarda tespit ettiğimiz bütün unsurları toplayarak bilimsel usûllere göre tasnif ettik.İncelediğimiz romanlarda halk kültürü ile ilgili olarak alınan pasajlar, romanlardaki sayfa numaraları ile verilmiştir.Sonuçta gördük ki, bir romancı olan Elif Şafak, halkın kültürünü romanlarında ustalıkla işlemiştir.Anahtar Kelimeler: Elif Şafak, halk bilimi, yazılı ve sözlü kültür

Folk culture forms the fundamental character of a nation. Elif Şafak is also a writer who reflects the values of the society she comes from teh best.In this work, we studied how Elif Şafak, one of the greatest last period writers who used public life and culture in her achivements masterly, used elements of folklore in her novels.In the introductions part and the first part we informed about the life of the writer and her novels.In the third part, we studied folklore elements in her novel and how they were used in her novels.We have classified scientifically all the element that we found in her novels.In the novels that we studied, the passages which were related with the folk culture, are given in order of page numbers in the novels.As a result we have seen that Elif Şafak who is a novelist, has studied the period that she lived and the folk culture in her novels masterly.Key Words: Elif Şafak, folklor, written and oral culture