Analyse und bewertung von grammatikfehlern im studienvorbereitenden deutschunterricht an der trakya universität

Abstract

Almanca bilgileri olmadan veya Almanca bilgileri akademik yılın başında B2 seviyesinde yapılan Yeterlik Sınavını başarıyla tamamlamaya yetmeyen öğrenciler, Trakya Üniversitesi Almanca Öğretmenliği ve Almanca Mütercim Tercümanlık Lisans öğrenimine geçebilmek için birinci yarıyılda haftada 26, ikinci yarıyılda haftada 24 saat olmak üzere, her biri 14 haftadan oluşan iki yarıyılda toplam 700 saatlik Almanca hazırlık sınıfına devam etmek zorundadırlar. 2008-2009 Eğitim-Öğretim yılında Almanca hazırlık okuyan öğrenciler de aynı şartlar altında hazırlık sınıflarına kaydedilmiştir. Bu öğrenciler, hazırlık sınıflarında Duyduğunu Anlama, Okuma, Yazma, Konuşma, Dil Geliştirme ve Dilbilgisi derslerinde Almanca öğrenmişlerdir. Dersler, akademik yılın başında öğretim elemanları tarafından belirlenen Optimal A1-B1 ve em neu (B2) ders kitapları kullanılarak yürütülmüştür.Haftada 4 saatlik Dilbilgisi dersinde ayrıca dilbilgisi yapılarının açıklanması, pekiştirilmesi ve dilbilgisi alıştırmaları için Übungen zur deutschen Grammatik: Almanca Dilbilgisi Alıştırmaları ve Grundstufengrammatik für Deutsch als Fremdsprache başlıklı iki dilbilgisi kitabı kullanılmıştır. Bunun dışında öğrencilerin alıştırma yapmaları ve öğrendiklerini pekiştirmeleri amacıyla Yabancı Diller Yüksekokulu'nun web sayfasında 7 kategoride dijital ek materyaller sunulmuştur: Okuma Kullanmalık Metin, Okuma Edebiyat, Yazma, Dilbilgisi, Ülke Bilgisi, Kelime Haznesi ve Testler.Ders kitaplarında, derste kullanılan dilbilgisi kitaplarında ve dijital ortamda hazırlanan dilbilgisi ek materyallerin dilbilgisi alıştırmaları kullanılarak öğrencilere dersin ilerleyişine paralel olarak doğrudan ve dolaylı dilbilgisi aktarılmıştır, dilbilgisi yapıları açıklanmıştır ve öğrencilerin ders sırasında öğrendikleri pekiştirilmiştir.Trakya Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Almanca hazırlık sınıflarındaki dilbilgisi öğretimi ve aktarımı esas alınarak, bu tezde Almanca hazırlık sınıfı öğrencilerinin 2008-2009 eğitim-öğretim yılı sonunda B2 seviyesinde yapılan yılsonu Yazma sınavında yaptıkları dilbilgisi hataları tespit edilmiş, çözümlenmiş ve değerlendirilmiştir.Tezin ilk bölümünde araştırmanın problemi, hedefi, önemi, ön şartları ve çerçeve koşulları açıklanmıştır.İkinci bölümde Yabancı Dil olarak Almanca öğretiminde farklı yöntemlerin tarihsel gelişimi, genel esasları, dilbilgisi sunumu ve aktarımı ve bu yöntemlere özgü alıştırmalar sunulmuştur.Üçüncü bölümde öğrenci profili, veri toplama yönetimi, araştırmanın ve araştırma aracının sınırlılıkları ile birlikte araştırma yöntemi ve bu konudaki araştırmaların güncel durumu ele alınmıştır.Dördüncü bölüm, alıştırmaların sunumunu, dilbilgisi hatalarının analizini ve hata kaynaklarına ilişkin düşünceler ile birlikte araştırmanın bulgularını ve değerlendirmelerini içermektedir.Beşinci bölümde ise sonuç ve öneriler verilmiştir.Dilbilgisi hatlarının çözümlenmesi ve değerlendirilmesinin amacı, öğrencilerin 112 saatlik Almanca dilbilgisi dersini kapsayan toplam 700 saatlik Almanca hazırlık eğitiminde sonra hangi dilbilgisi yapılarında hâlâ en fazla hataları yaptıklarını ortaya çıkartmaktı. Bu çalışma, Almanca öğrenenlere ve öğretenlere dilbilgisi becerilerini iyileştirmek için önemli ipuçları sunmayı amaçlamaktadır.

Studenten, die keine Deutschkenntnisse besitzen bzw. deren Sprachkenntnisse nicht ausreichen, die Qualifizierungsprüfung auf der Niveaustufe B2 am Anfang des akademischen Studienjahres zu bestehen, müssen einen studienvorbereitenden Deutschkurs von mindestens zwei Semestern zu je 14 Wochen mit 26 Stunden pro Woche im ersten und 24 Stunden pro Woche im zweiten Semester, also insgesamt 700 Unterrichtsstunden ablegen, um an den germanistikbezogenen Abteilungen Lehramtsausbildung für Deutsch als Fremdsprache und Übersetzen und Dolmetschen der Trakya Universität immatrikuliert werden zu können. Die Studenten des Studienjahrs 2008-2009 wurden unter den gleichen Bedingungen in den studienvorbereitenden Kurs aufgenommen. In diesem Kurs wurde ihnen in den Studienfächern Hörverstehen, Lesen, Schreiben, Sprechen, Sprachförderung und Grammatik die deutsche Sprache gelehrt. Der Unterricht orientierte sich an den Lehrwerken Optimal A1-B1 und em neu (B2), die am Anfang des jeweiligen Studienjahres von den Lehrkörpern bestimmt wurden.Im Grammatikunterricht mit 4 Stunden pro Woche wurden außerdem die Grammatiken Übungen zur deutschen Grammatik: Almanca Dilbilgisi Alıştırmaları und Grundstufengrammatik für Deutsch als Fremdsprache eingesetzt, die der weiteren Erklärung, Übung und Festigung grammatischer Phänomene dienen sollten. Zudem wurden zur weiteren Übung und Festigung digitale Zusatzmaterialien auf der Webseite der Hochschule für Fremdsprachen angeboten, die in 7 Kategorien eingeteilt waren: Lesen Sachtexte, Lesen Literatur, Schreiben, Grammatik, Landeskunde, Wortschatz und Tests.Anhand der Grammatikübungen in den Lehrwerken, in den im Unterricht eingesetzten Grammatiken und in den digitalen Grammatikzusatzmaterialien wurde den Studenten parallel zur Unterrichtsprogression implizites und explizites Grammatikwissen vermittelt, Grammatikphänomene erklärt und das Gelernte gefestigt.Ausgehend von der Grammatikdarstellung und -vermittlung im studienvorbereitenden Deutschunterricht an der Hochschule für Fremdsprachen der Trakya Universität wurden in dieser Magisterarbeit die Grammatikfehler von Studenten anhand ihrer Klausuren im Teil Schreiben der Abschlussprüfung im Studienjahr 2008-2009 auf der Niveaustufe B2 festgestellt, analysiert und bewertet.Dazu wurden im ersten Teil zuerst Problem, Ziel, Wichtigkeit, Voraussetzungen und Rahmenbedingungen der Studie und der derzeitige Forschungsstand erläutert.Der zweite Teil umfasst die historische Entwicklung der verschiedenen Methoden im DaF-Unterricht, die allgemeinen Grundlagen, die jeweilige Grammatikdarstellung und -vermittlung und die Übungen in diesen Methoden.Der dritte Teil bezeichnet die Forschungsmethode und den Forschungsstand zusammen mit einer Beschreibung des Studentenprofils, der Datenerhebung, der Einschränkungen in der Studie und des Forschungsmediums.Im vierten Teil folgen die Befunde und Auswertungen der Studie mit der Darstellung der jeweiligen Übungen, der Analyse der Grammatikfehler und Überlegungen zu den Fehlerursachen.Der fünfte Teil umfasst die Schlussfolgerung und Vorschläge.Die Analyse und Bewertung der Grammatikfehler sollte aufzeigen, bei welchen Grammatikphänomenen die Studenten nach einem 700-stündigen Deutschunterricht, davon einer 112-stündigen, intensiven Auseinandersetzung mit der deutschen Grammatik, noch vorwiegend Fehler machen, und könnte Lehrenden und Lernenden der deutschen Sprache wichtige Hinweise zur weiteren Verbesserung der grammatikalischen Fähigkeiten geben.