Çeltikte (Oryza sativa L.) endosperm destekli olgun embriyo kültüründe kallus oluşumu ve bitki rejenerasyonuna tohum iriliğinin etkisi

Abstract

Tescilli 10 çeltik çeşidinin (Aromatik-1, Çakmak, Durağan, Edirne, Efe, Gala, Halilbey, Neğiş, Osmancık-97, Şumnu) olgunlaşmış embriyolarının bitki materyali olarak kullanıldığı bu araştırma 2013-2014 yılları arasında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Biyoteknoloji Laboratuvarında yürütüldü. In vitro koşullarda bu 10 çeltik çeşidi büyük ve küçük olarak iki gruba ayrıldı. Kallus oluşumu için 8 ml/l 2,4- D (2,4 Diklorofenoksiasetik asit) içeren sıvı MS ortamı ve bitki rejenerasyonu için 20 g/l sükroz ve 7 gr/l agar içeren katı MS ortamı kullanıldı.Çalışmada, kallus oluşumu, kallus ağırlığı, rejenerasyon kapasitesi ve kültür etkisi parametreleri belirlendi. Elde edilen sonuçlara göre iri tanelilerde kallus oluşumu % 96,7-100,0; kallus ağırlığı 0,468-0,837 gr, rejenerasyon kapasitesi % 42,0-86,7 kültür etkisi % 40,0-86,7 arasında belirlendi. Küçük tanelilerde ise bu değerler sırasıyla kallus oluşumu % 93,4-100,0; kallus ağırlığı 0,326-0,581 gr; rejenerasyon kapasitesi % 36,0-63,3; kültür etkisi 33,3-63,3 olarak belirlendi.Çeltikte tane iriliğinin bitki rejenerasyonuna etkili olduğu, büyük tanelerin rejenerasyon kapasitesinin daha yüksek olduğu saptandı.

This study was carried out in University of Ankara, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops, Biotechnology Laboratory during 2013-2014, mature embryos of 10 registered rice (Oryza Sativa L.) varieties (Aromatik-1, Çakmak, Durağan, Edirne, Efe, Gala, Halilbey, Neğiş, Osmancık-97, Şumnu) were used as plant material. These 10 rice varieties were seperated into 2 groups as small and large in in vitro conditions. Liquid MS medium including 8 mg/l 2,4-D (2,4-Dichlorophenoxyacetic acid) was used for callus induction. For plant regeneration, solid MS medium including 20 g/l sucrose and 7 g/l agar was used.In this study, callus induction, callus weight, regeneration capacity and culture efficiency parameters were determined. According to the results, 96,7-100,0 % callus induction, 0,468-0,837 gr callus weight, 42,0-86,7 % regeneration capacity and 40,0-86,7 % culture efficiency were obtained in large seeds. In small seeds, these parameters varied as 93,4-100,0 % in callus induction, 0,326-0,581 gr in callus weight, 36,0-63,3 % in regeneration capacity and 33,3-63,3 % in culture efficiency, respectively. It was established that; for rice, seed size is effective on plant regeneration and regeneration capacity is higher in larger seeds.