Ateroskleroz risk belirlemede kan lipid düzeyleri oksidan antioksidan durumu ve aralarındaki ilişki

Abstract

IV ÖZET Ateroskleroz oluşumunda endotel hasarının önemli bir faktör olduğu ve endotel zedelenmesine yol açan faktörlerin de ateroskleroz gelişimine yol açtığı bilinmektedir. Hiperlipidemi ve serbest oksijen radikalleri endotel zedelenmesine zedelenmesine neden olan faktörlerden olup, ateroskleroz için risk faktörüdür. Bu çalışmada, sağlıklı 92 gönüllüden alınan kan örneklerinde, kan lipid düzeyleri, oksidan ve antioksidan düzeyleri tarandı. Oksidan ve antioksidan durum ile lipid düzeyleri arasındaki ilişkiyi ve bu parametrelerin aterogenez etkisi araştınldı. Çalışmanın ikinci aşamasında en önemli antioksidan enzimlerden Süperoksit dismutaz (SOD) ve Glutatyon peroksidaz (Gpx) tayini için laboratuarımızda kendi hazırlamış olduğumuz reaktiflerle ekomomik ve hızlı yöntemler oturtuldu. Çalışma grubumuzun, HDL-Kolesterol düzeyleri Türklerde yapılan diğer çalışmalarla paralel olarak düşük (35 mg/dl) bulunmuştur. Lp(a) düzeyleri ise üst limitlere (22.4. mg/dl) yakındır. TAS ortalamaları normalin üstünde çıkarken, GPx normal, SOD ise normalin üstünde bulunmuştur. Total kolesterol, trigliserid, LDL-Kolesterol düzeyleri normal sınırlarda bulunmuştur. GPx enzimi kolesterol, trigiliserid, BMI ve fibrinojen gibi ateroskleroz risk faktörleri ile ters orantılı bulunmuştur. Bu faktörler arttıkça, GPx'in azaldığı saptanmıştır. Nitekim literatürlerde bir çok hastalıkta GPx'in azaldığı bildirilmektedir. GPx, TAS ile pozitif ilişkilidir ve GPx'in azalması bir risk indikasyonu olarak gözükmektedir. Bel/Kalça oranı gibi lokal yağlılık ve hipertrigliseridemi ile SOD artmakta; LDL ve Hb ile ise ters ilişki göstermektedir. SOD bir çok patolojik durumda artmaktadır, ancak, LDL ve hemoglobin ile ters ilişkisi beklemediğimiz bir sonuçtur. SOD enziminin GPx'e göre daha hızlı artması, daha geç metabolize olması ve gen ekspresyonunun daha farklı regülasyona tabi olma olasılığı bu etkiye sebep olabilir. Anahtar Kelimeler: Lipidler, TBARS, Glutatyon Peroksidaz, Süperoksit Dismutaz, Total Antioksidan Durum

ABSTRACT Damage to vascular endothelium plays an important role in the pathogenesis of atherosclerosis. It is also known that, factors predisposing to endothelial damage initiate atherogenesis. Reactive oxygen species (ROS) that cause damage to endothelial cells and lipoprotein modification are among the most important risk factors for atherosclerosis. In our study, we obtained blood samples from 92 healthy volunteers and measured blood lipids, oxidant and antioxidant levels. Our aim was to investigate the relations between the lipid levels and the oxidant-antioxidant status to assess coronary heart disease (CHD) risk. At the second stage of our study we aimed to adopt a sensitive, specific and cost effective methods for measuring GPx and SOD which are the most important defense enzymes against oxidative stresss. Mean HDL levels of our study group was found to be low (35 mg/dl), Lp(a) mean level (22.4 mg/dl) was neer the upper limit. Mean levels of TAS and SOD were above the normal limits while that of GPx, total cholesterol, triglycerides, LDL-Cholesterol were found to be in normal ranges. Inverse relations were found between GPx and the atherosclerotic risk factors: Total cholesterol, triglycerides, BMI and fibrinogen. Many disease states are known to be associated with low GPx levels. The positive relation between GPx and TAS implicates GPx decrease as a risk factor. SOD is positively correlated with w/h ratio and triglycerides however is negatively correlated with LDL and Hb. In fact SOD is known to increase in many pathological stiuations. However negative relations between SOD and LDL- Cholesterol and Hb was not anticipated. The possibility that SOD can be induced faster, catabolized more slowly and can be differently regulated than GPx may be the reason for the discrepancy between SOD and GPx responses. Key Words : Lipids, TBARS, Glutathione Peroxidase, Superoxide Dismutase, Total Antioxidant status