11. ve 14. yüzyıllar arasında Doğu Avrupa`da bir Türk kavmi: Kuman-Kıpçaklar

Abstract

Kuman-Kıpçaklar, Ortaçağ boyunca Türkistan'dan Karadeniz'in kuzeyindeki geniş düzlüklere göç eden son bozkır Türk boyudur. Farklı kaynaklarda çeşitli adlarla anılan Kuman-Kıpçaklar, Karadeniz'in kuzeyindeki bozkırlarda kabile ittifakı şeklinde yönetimlerini oluşturmuşlardır. Bu toprakların dönemin kaynaklarında Deşt-i Kıpçak adıyla anılmasını sağlamışlardır. Kuman-Kıpçaklar, 13. yüzyılda Moğol seferleri karşısında bir dizi yenilgiler üzerine bölgenin hâkimiyetini Moğollara devretmek zorunda kalmışlardır. Sürekli hareket halinde olan Kuman-Kıpçak kabileleri Doğu Avrupa'da değişik devletlerle özellikle Rus knezlikleri, Bizans İmparatorluğu, II. Bulgar Devleti ve Macar Krallığı'yla başta askeri ve siyasi olmak üzere ilişkiler kurmuşlardır. Kuman-Kıpçaklar, münasebet içinde oldukları halkların ve göç ettikleri toplumların tarihlerinde önemli izler bırakmışlardır.Anahtar Kelimeler: Kuman-Kıpçaklar, Göç, Deşt-i Kıpçak, Konçak Han, CodexCumanicus.

Cuman-Qipchaqs is a last steppe Turkish tribe that migrated from homeland to the wide plains in the north of Black Sea during the Middle Ages. Cuman-Qipchaqs, mentioned by several names in different sources, comprised their rule in form of tribal alliance in the northern steppes of Black Sea. They allowed this lands to be termed as Desht-i Qipchaq in the sources of the period. In the 13th century, Cuman-Qipchaqs were obliged to convey the domination of region to the Mongols in the face of the Mongolian campains, after a series of defeat. The Cuman-Qipchaq clans, on the continuous motion, made contacts with varied states mainly military and political relations especially the Russian principalities, the Byzantine Empire, the second Bulgarian State and the Hungarian Kingdom in the Eastern Europe. Cuman-Qipchaqs left important traces in the histories of those peoples who they had been in relations with and those communities that they had emigrated to.Keywords: Cuman-Qipchaqs, Migration, Desht-i Qipchaq, Könchek Khan, The Codex Cumanicus.