Vardiya sistemi ile çalışan hemşirelerin dikkat düzeyleri

Abstract

Bu çalışma vardiya sistemi ile çalışan hemşirelerin dikkat fonksiyonlarının değerlendirilmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma, Bursa ilinde bir Devlet hastanesinde gerçekleştirilmiştir. Uygulamanın yapıldığı hastanede vardiya sistemiyle çalışan tüm hemşireler araştırma kapsamına alınmıştır. Ameliyathane, acil servis ve polikliniklerde farklı çalışma biçimlerinin olması, yoğun bakım ünitelerinin çalışma koşullarının farklılığı nedeni ile bu klinikler araştırma kapsamına alınmamıştır. Çalışma 117 hemşire üzerinde yürütülmüştür. Hangi hemşirenin hangi vardiyada değerlendirileceği basit rastgele örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. 08-17 vardiyasında çalışanlara 12.00-13.00 saatleri arasında; 16-08 ve 08-08 vardiyalarında çalışanlara 04.00-05.00 saatleri arasında hemşirelerin sosyodemografik özelliklerini ve dikkati etkileyen çeşitli faktörleri sorgulayan bir değerlendirme formu, dikkati ve kısa süreli belliği değerlendiren Sayı Dizileri Öğrenme Testi (SDÖT), sözel dikkati değerlendiren Digit Span Test (Sayı Menzili Testi), görsel dikkati değerlendiren Corsi Blok Test ve dikkati sebatli bir şekilde sürdürmeyi, uygunsuz yanıtı ketlemeyi değerlendiren Stroop Test sırasıyla uygulanmıştır. Veriler istatistiksel paket programda değerlendirilmiştir. Yapılan istatistiksel analizde, 08-17 vardiyasının dikkat düzeyinin 16-08 vardiyasından daha iyi olduğu (One-way Anova, Post Hoc, p: 0,005); 16-08 vardiyasının dikkat düzeyinin de 08-08 vardiyasından daha iyi olduğu tespit edilmiştir (One-way Anova, Post Hoc, p: 0,005). Dikkati etkileyen diğer faktörler açısından her grup kendi içinde sorgulandığında; yaş, uyku bozuklukları, psikiyatrik ve nörolojik bozukluklar, iş yükü, stres/anksiyete düzeyi, çalışma saatleri içerisinde dinlenme olanağı bulma durumlarının dikkat düzeylerini etkilediği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda çalışma koşullarının iyileştirilmesine dönük öneriler getirilmiştir.Anahtar kelimeler; vardiya sistemi ile çalışma, bilişsel fonksiyonlar, dikkat, hemşire

This study was done to determine attention level of nurses that work in shifts at State hospital in Bursa. The study sample composed of all nurses that work in shifts at the hospital. However, nurses that work in the operating room, intensive care unit, emergency service and policlinic exclude this research because of the different working conditions. Tis study was done with 117 nurses. All nurses divide three groups and they were determined by the simple random sampling method. We interwieved and carried out neurppsychological tests with nurses at 12.00-13.00 p.m for the working group at 08.00-17.00, at 04.00-05.00 for the groups working at 16.00-08.00 and 08.00-08.00. We used a form that gives information about the social-demographic characteristics of nurses and the factors play a role on attention and we used Set of numbers learning test which provides an evaluation about attention and short duration memory; Digit Span Test that provides an evaluation about the verbal attention; Corsi Blok Test that provides an evaluation about the visual attention and the Stroop Test that provides an evaluation about continue attention and the inhibiting the unapt reply. The daha were evaluated at statistical packet program. By the statistical analysis we found that the 08.00-17.00 group?s attention is better than the 16.00-08.00 group (One-way Anova, Post Hoc, p: 0,005); and the 16.00-08.00 group?s attention is beter than the 08.00-08.00 group (One-way Anova, Post Hoc, p: 0,005). We found out that the age, neurologic and psychiatric illnesses, sleep desorders, workload, stres/anxiety, having a rest break have a role on the attention of the nurses work in shifts. According the results of the study we proposed some suggestions for improvements of working conditions.Key Words; shift working, cognitive functions, attention, nurse