Standart bakım verilen diyabetik ayak ülserlerinin iyileşmesinde sosyal destek ve umudun etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, bir üniversite hastanesi diyabetik ayak polikliniğine başvuran Evre B, I. derece diyabetik ayak ülseri olan ve standart bakım uygulanan hastaların , dört hafta sonunda yara boyutunun %50 küçülmesinde `Sosyal Destek` ve `Umut` un etkilerini incelemek amacıyla planlanmıştır.Yöntem: Bu çalışma bir kohort araştırmadır. Araştırmanın evrenini bir Üniversite Hastanesi Diyabetik Ayak Polikliniğine başvuran, Teksas Üniversitesi San Antonio Diyabetik Yara Sınıflaması Sistemine göre Evre B, I. derece diyabetik ayak ülserli hastalar oluşturmuştur. Araştırmanın örneği Şubat 2014-Ağustos 2014 tarihleri arasında, Evre B, I. Derece diyabetik ayak ülserli, ≥40 yaş, tip 2 diyabetli, HbA1c'si %7'nin üzerinde olan 34 hastadan oluşmuştur. Araştırmada, hastaların sosyodemografik özellikleri ve yara iyileşmesini etkileyen faktörleri içeren soru formu, ayak muayenesinin yapıldığı ve takibinin kaydedildiği bir yara muayene ve takip formu, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği olmak üzere toplam dört veri toplama aracı kullanılmıştır. Tüm hastalara kanıta dayalı standart bakım verilmiştir. Standart bakım; ülserin değerlendirilmesi, iyileşmeyi engelleyen durumların giderilmesi, yara bakımı ve eğitimi içermektedir. Uygulamada önce hastaların ayak muayenesi yapılarak yara boyutları ölçülmüştür. Sosyodemografik özellikleri ve yara iyileşmesini etkileyen faktörler kaydedilerek, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği uygulanmıştır. Hastalar bir ay süreyle her hafta yara iyileşmesi açısından değerlendirilmiş ve evde bakımla ilgili eğitim verilmiştir.Yara yüzeyinde birinci ve otuzuncu günde yapılan ölçümlere göre %50 küçülme olup olmadığı hesaplanmıştır.Veri analizinde T testi,Korelasyon analizi ve Ki Kare testi kullanılmıştır. Bulgular: Yara iyileşmesi %50'nin üstünde olan hastaların Algılanan Sosyal Destek Ölçeği puanları (p=0.009) ve aile sosyal destek puanı (p=0.001) ve %50'nin altında olan hastalara oranla daha yüksek bulunmuştur. Aile sosyal desteği ile iyileşme yüzdesi arasında pozitif yönde ilişki saptanmıştır (r=406, p=0.01). Beck Umutsuzluk Ölçeği'ne göre yara iyileşmesi %50'nin üstünde olan grubun düşük umutsuzluğu, yara iyileşmesi %50'nin altında olan grubun ise orta düzey umutsuzluğu olduğu belirlenmiştir. Beck Umutsuzluk Ölçeği alt grupları açısından yara iyileşmesi %50'nin üstünde olan hastaların algılanan motivasyon kaybı puanları, yara iyileşmesi %50'nin altında olan hastalara oranla daha düşük bulunmuştur. (p=0.034). Sosyal destek ile umutsuzluk arasında negatif yönde ilişki saptanmıştır (r=-449 , p=0.01). Sosyal destek toplam puan ortalaması arttıkça umutsuzluk puan ortalaması azalmaktadır. Aileden alınan sosyal destek ile umutsuzluk arasında negatif yönde ilişki saptanmıştır (r=-539 , p=0.01). Özel kişilerden alınan sosyal destek ile umutsuzluk arasında da negatif yönde ilişki saptanmıştır (r=-457 , p=0.01). Sonuç: Sosyal destek ve motivasyonun yüksek olması, diyabetik ayak ülseri olan hastalarda yara iyileşmesinde olumlu etkiye sahiptir. Aile sosyal desteği iyileşmeyi pozitif yönde etkilemekte, sosyal destek umutsuzluğu negatif yönde etkilemektedir. Diyabetik ayak ülserlerinin tedavisinde ve bakımında olumlu sonuçlar elde edebilmek için sosyal desteği ve umudu arttırmaya yönelik hemşirelik bakımı uygulanmalı ve bu alanda bilgi eksikliğini ortadan kaldıracak araştırmalar yürütülmelidir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Destek, Umut, Umutsuzluk, Diyabetik Ayak Ülseri, Diyabet, Hemşirelik Bakımı

Objective: This study was conducted at a university hospital with the applicant patients to the diabetic foot polyclinic to determine if `social support` and `hope` has an effect on the %50 healing of stage B grade I ulcers by the Texas University San Antonio Diabetic Foot Classification System. Methods: The study was a cohort study. The study population was the patients that have stage B grade I ulcers by the Teksas Universty San Antonio Diabetic Foot Classification System. The study sample was 34 patients who had come to the hospital between February 2014- August 2014, older than 40, have type II diabetes, HbA1c was upper than % 7 and had stage B grade I ulcers by the Texas Universty San Antonio Diabetic Foot Classification System. We used a questionnaire that ask the sociodemographic characteristics and the factors affecting the wound healing, a wound examination and follow-up form, the Beck Hopelessness Scale and the Multidimensional Perceived Social Support Scale for a total of four data collection tool was used to collect data. All patients were given standard care. Standard care is consist of evaluation of ulcer, removal of conditions that prevent healing, wound care and education. Foot examination was done and wound size was measured at the first application, sociodemographic characteristics and the factors affecting wound healing noted, Beck Hopelessness Scale and Perceived Social Support Scale were administered. The first and the 30th days measurements were compared if there is %50 decrease of the wound surface or not. Patients were evaluated about wound healing in every week for 1 month. They were educated about caring at home and training booklet was given to them. We used T-test,correlation analysis and Chi-square test to analyze the data. Results: Perceived Social Support Scale scores(p=0.009) and family social support scores (p=0.001) were higher for the patiens who had %50 wound healing than the patients who had less than %50 wound healing. There was a positive relationship between family social support and healind ( r=406, p=0.01). Beck Hopelessness Scale mean score was 5 for the patients who had %50 wound healing; and the Beck Hopelessness Scale mean score was 9 for the patients who had less than %50 wound healing. There was no statistically significant differences between the groups but we can say that the patients with % 50 wound healing had low hopelessness; the patients with less than %50 wound healing had moderate hoplessness. Beck Hopelessness Scale sub-groups examined; perceived loss of motivation scores were lower for the patients who had %50 wound healing compared to the patients who had less than %50 wound healing (p=0.034). Social support and hopelessness were negatively correlated (r=-449 , p=0.01). Mean score of social support decreased with increasing mean score of hopelessness. Family support and hopelessnes were negatively correlated (r=-539 , p=0.01). Private person support and hopelessnes were negatively correlated, too (r=-457 , p=0.01). Conclusion: Higher social support and motivation have a positive impact in the healing of diabetic foot ulcers. Family social support and healing are positively correlated; social support and hopelessness are negatively correlated. Nursing interventions to improve social support and hope should be implemented and studies should be done to develop strategies in this area.Keywords: Social Support, Hope, Hopelessness, Diabetic Foot Ulcers, Diabetes, Nursing Care