Afetlerde yardım çalışanlarının travma sonrası stres bozukluğu, benlik saygısı, algıladıkları sosyal destek ve yardım arama davranışları açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada afet çalışanlarının travmatik olaya maruz kalma sıklıkları ile en çok etkilendikleri travmatik olay ve sıklığı, gönüllü ve profesyonel afet çalışanlarının travmatik olay sonrasında yardım arama davranışlarında farklılık olup olmadığı ile yaş, cinsiyet ve medeni durum kontrol edildiğinde gönüllü ve profesyonel afet çalışanlarının genel sağlık durumu, travmatik stres, benlik saygısı, sosyal destek ve psikopatoloji düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Değerlendirme aracı olarak Travmatik Stres Belirti Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Genel Sağlık Anketi ile Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmaya Bursa ve İstanbul bölgelerinde Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri Gönüllüsü 120 kişi ile, AFAD Arama Kurtarma Birlik Müdürlüklerinde profesyonel olarak görev yapan 83 kişi gönüllü katılmıştır. Analiz sonuçlarına göre afet çalışanlarının en sık yaşadıkları travmatik olay ulaşım ile ilgili kazalar iken, en çok etkilendiklerini belirttikleri olay doğal afetler olmuştur.Araştırmanın sonuçlarına göre, afet çalışanlarının gönüllü veya profesyonel oluşlarına göre Travmatik Stres Belirti Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Genel Sağlık Anketi ile Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ölçek puanları açısından anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Yardım arama davranışı sıklığında da gönüllü ve profesyonel afet çalışanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Gönüllü ve profesyonel afet çalışanlarının ölçek puanlarında anlamlı bir fark olmamasının yanısıra tüm afet çalışanlarında benlik saygısı ve algılanan sosyal desteğin arttıkça travmatik stres ve psikolojik sıkıntı düzeyinin azaldığı görülmüştür.Elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.

This study examines the frequency of disaster workers' exposure to traumatic events, frequency and the type of traumatic event that they are affected mostly, whether there is a difference in volunteer and professional disaster workers' help seeking following a traumatic event and whether general health states, traumatic stress, self-esteem, social support, and psychopathology levels of volunteer and professional disaster workers are changed when their age, gender and marital status are controlled.Posttraumatic Stress Symptoms Scale, Short Symptom Inventory, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, General Health Survey and Rosenberg Self-Esteem Scale are used as assessment instruments. One hundred and twenty volunteers from National Medical Rescue Team in İstanbul and Bursa Regions and 83 volunteers from Disaster and Emergency Management Presidency Search and Rescue Association Directorates working as professionals participated in the study.According to analysis results, traumatic event that aid workers experienced most frequently is traffic accident while natural disasters are the one they are affected mostly.It was found out according to research results that there was no significant difference in scores of Posttraumatic Stress Symptoms Scale, Short Symptom Inventory, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, General Health Survey and Rosenberg Self-Esteem Scale between volunteer or Professional aid workers. Also no significant difference was revealed in the frequency of help seeking behaviour of volunteer and professional aid workers.It is seen that there is no significant difference in scores of assessment tools between volunteer and professional disaster workers, and the more self-esteem and perceived social support increase, the more traumatic stress and psychological distress level decreases.Findings are discussed in the light of relevant literature.