Ortopedi servisinde yatan yaşlıların ağız yolu ile beslenmesini etkileyen faktörler ve hemşirelik girişimlerinin değerlendirilmesi

Abstract

AMAÇ:Bu araştırma ortopedi servisinde, cerrahi tedavi amacıyla yatırılan yaşlıların kabulde ve taburculuk öncesinde beslenme durumlarını değerlendirmek, serviste yattıkları süre içinde ağız yoluyla beslenme durumlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek, hemşirelerin, yaşlıların beslenmesine yönelik yaklaşımlarını değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. YÖNTEM: Tanımlayıcı olarak yürütülen bu araştırmanın örneğini Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ortopedi servisinde yatan, ≥60 yaş, cerrahi girişim uygulanan 155 yaşlı hasta ve bu hastalara bakım veren 12 hemşire dahil edildi. Verilerin toplanmasında `Mini Nütrisyonel Değerlendirme (MND) ölçeği`, `Yesavage Geriatrik Depresyon Ölçeği (YGDÖ) Kısa Formu`, araştırmacı tarafından hazırlanan `Labaratuvar bulguları kayıt formu`, `Genel sağlık ve beslenme özellikleri kayıt formu` ve `Hemşireler için soru formu` kullanıldı. İstatistiksel değerlendirme, SPSS 20.0 (SPSS Inc., Chicago, IL, USA) paket programı ile yapıldı. Veriler ortalama ve yüzde, Ki-kare, Fisher kesin kikare ile analiz edildi. BULGULAR: Araştırma sonucunda malnütrisyon riski, yatışta %45,2, taburculukta %56,1, malnütrisyon ise, yatışta %19,4, taburculukta %34,8'dir. İleri yaş, depresyon, femur, pelvis, vertebra kırığı ve bacak amputasyonu, daha önce hastaneye yatmış olma, uzun süre hastanede yatma(>7gün), anemi, hipoproteinemi ve hipoalbüminemi, peri-operatif uzamış açlık süresi(>24 saat), genel anestezi, anestezi süresi(>2 saat), intra-operatif kanama (≥ 500 ml) ve yoğun bakımda kalma(<24 saat) hastalarda malnütrisyon riski ve malnütrisyon oranlarını yükseltmiştir (p<0.05). Pre-op, post-op 1. ve 3. günlerde öğle ve akşam öğünlerinde yapılan izlemlerde yemek tüketimleri ve etkileyen faktörler değerlendirilmiş, hastaların %20,5'i yemeklerin yarısını, %39,7'i yarısından azını tüketmiştir. En az yemek tüketimi post-op 1. günde olmuş ve bu tüketimi en çok iştahsızlık (%95,4) etkilemiştir. Hemşireler yemek tüketimi sorunlarının kısmen farkında olmakla birlikte beslenme değerlendirmesi yapmamakta ve perioperatif bilgilendirme dışında yaşlıların beslenmesinde aktif bir görev almamaktadır. Sonuç: Ortopedi servisine kabulleri sırasında yaşlı hastaların önemli bir kısmı malnütrisyonlu bulunmuş, hastanede bu oran yemek tüketiminin azalması ile birlikte artış göstermiştir. Anahtar kelimeler: Ortopedi, yaşlı, malnutrisyon, yemek yeme, risk faktörleri, hemşirelik

AIM: This study was planned to assess nutritional status of elderly patients at orthopedics department for surgical purpose before admission and disposition, to designate the factors affecting oral feeding status during their stay at the department, and to consider the approaches of nurses towards nutrition of elderly patients.METHOD: Twelve nurses and 155 surgically treated patients, at and above the age of 60, staying at Orthopedics Department of Kocaeli University Medical Faculty Hospital were included in this descriptive study. Mini Nutritional Assessment (MNA) scale, `Yesavage Geriatric Depression Scale (YGDS) mini form, Laboratory results recording form, prepared by the researcher, General health and nutritional status recoding form and questionnaire for nurses were used. Statistical assessment was performed with SPSS 20.0 (SPSS Inc., Chicago, IL, USA) package program. Data were evaluated with Kolmogorov-Smirnov, Chi-square, Fisher exact chi-square, Yates correction average and percentage.RESULTS: The risk of malnutrition/malnutrition was determined to be 45.2%/19.4% at the stay and 56.1%/34.8% at the discharge. Old-age, depression, femur, pelvis, vertebra fracture and leg amputation, a previous stay at hospital, a long stay at hospital (>7 days), anemia, hypoproteinemia and hypoalbuminemia, perioperative prolonged fasting perod (>24 hours), general anesthesia, anesthesia time (>2 hours), bleeding more than 500ml during surgery and stay at intensive care unit (<24 hours) increased the risk of malnutrition and malnutrition ratio. Chi-square results were found to be highly meaningful (p<0.01). 20.5% of the patients consumed half of their foods. 39.7% of them consumed less than half. The least food consumption was performed on the 1st Post-op day and this consumption was affected mostly by anorexia. It was determined that nurses were aware of food nutrition problems but they did not have an active role in the nutrition of elderly except routine applications.CONCLUSION: At the admission of orthopedics department, majority of the elderly patients was found to be malnutritioned and this ratio increased in the hospital. The most important factor causing this is food nutrition deficiency caused by the factors such as dislike of foods at the hospital, immobility, etc.Keywords: Orthopedics, elderly, malnutrition, feeding, risk factors, nursing