Türkiye`de ebelik lisans düzeyinde etik eğitimin ve öğrencilerin etik durumunun değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de lisans düzeyinde ebelik programlarında etik eğitimin değerlendirilmesi ve son sınıf ebelik öğrencilerinin etik pozisyonlarının belirlenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olan çalışmamızın evrenini, 2013 Yüksek Öğretim Kontenjanları Kılavuzu doğrultusunda Türkiye'de lisans düzeyinde ebelik eğitimi veren 33 üniversitenin ebelik bölümünde etik eğitimini yürüten öğretim elemanları (N=33) ve lisans son sınıf ebelik öğrencileri (N=2135) oluşturdu. Bir üniversite son sınıf ebelik öğrencisi bulunmadığı ve üç üniversite ebelik bölümünden araştırma izni alınamadığı için örnekleme dâhil edilmedi. Araştırma; Nisan 2017 ve Temmuz 2018 tarihleri arasında 29 devlet üniversitesinde yürütüldü. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan çalışma formları ve Etik Pozisyon Ölçeği kullanıldı. Veriler, Kruskal-Wallis, Tek Yönlü Varyans Analizi, Tukey Çoklu Karşılaştırma Testi ve Mann Whitney U testleriyle analiz edildi. Bulgular: Araştırmaya 17 öğretim elemanı ve 1138 son sınıf ebelik öğrencisi katıldı. Öğretim elemanları ve öğrenciler ebelik eğitiminde etik eğitimini gerekli görmekte, etik eğitiminin alanında uzman eğitimciler tarafından verilmesini istemekte ve mevcut etik eğitimin içeriğini yeterli bulmaktaydı. Ebelik eğitiminde etik eğitimin zorunlu ders olarak, genellikle ayrı bir ders şeklinde üçüncü sınıfta, bir dönem ve haftada iki saat yürütüldüğü belirlendi. Ebelik öğrencilerinin Etik Pozisyon Ölçeği toplam puan ortalaması 75.96±9.32, rölativizm puan ortalaması 35.42±6.20, idealizm puan ortalaması 40.54±5.01 olarak saptandı. Son sınıf ebelik öğrencileri daha idealist olmakla birlikte ebelik bölümünü isteyerek seçen, etik eğitimini gerekli ve içeriğini yeterli bulan öğrencilerin daha idealist oldukları saptandı. Sonuç: Türkiye'de ebelik lisans programlarında etik eğitime ilişkin belli bir standart bulunmamakta ve eğitim farklı uzmanlık alanlarından öğretim elemanları tarafından yürütülmektedir. Öncelikle etik uzmanları, eğitimciler ve ebeler tarafından ebelikte etik eğitimin hedef ve içeriği belirlenmelidir. Belirlenen hedef ve içerik doğrultusunda öğrenen merkezli yenilikçi eğitim yöntemlerin kullanıldığı etik eğitim programları geliştirilmelidir. Geliştirilen etik eğitim programları ebelik lisans eğitimi sürecinin tamamına yayılarak yürütülmeli ve etkinliği değerlendirilmelidir. Ayrıca ebelik son sınıf öğrencilerinin etik pozisyonunun idealizm eğiliminde olmasının mesleki uygulamalarıyla ilgili etik karar verme sürecini olumlu yönde etkileyeceği söylenebilir.Anahtar Sözcükler: Ebelik, ebelik eğitimi, etik eğitim, etik pozisyon

Aims: The objective of this thesis study is to evaluate ethics education in undergraduate Midwifery programs in Turkey. The ethics positions of the senior midwifery students are also determined. Methods: The sampling of our descriptive and cross-sectional study was consisted of the faculty members (N=33) who were teaching ethics courses in 33 different universities which were listed in 2013 higher education guide, and by the senior students of midwifery programs (N=2135). Sampling was not included since there was no final year midwifery student from a university and no study permission could be obtained from three university midwifery departments. The study was conducted between April 2017 and July 2018 in 29 public schools. The study forms and Ethics Position Questionnaire which were prepared by the researchers were used for data collection. Data were analyzed by Kruskal-Wallis, One-Way Variance Analysis, Tukey Multiple Comparison Test and Mann Whitney U tests.Results: 17 faculty members and 1138 senior midwifery students participated to this study. Both the faculty members and the students agreed that ethics education was necessary in midwifery programs, and the lectures should have been given by the experts of ethics subject and the programs were pleasing in their currently used ethics contents. It was determined that in most midwifery programs the ethics class was offered as a separate required class to junior students, once in a week for two hours. The mean total score for Ethics Position Questionnaire of the midwifery senior students was 75.96±9.32, the mean score of relativism was 35.42±6.20 and the mean score of idealism was 40.54±5.01. Besides senior midwifery students were idealist, the students who willingly chose to attend to the midwifery school and thought that ethics education was necessary and find the content of ethics education adequate were more idealistic. Conclusions: The midwifery ethics education is not standardized, and the ethics courses are usually teaching by faculty members outside the ethics field in Turkey. First of all, the contents and the aims of the ethics education should be co-determined by the ethics experts, the midwifery teachers and the midwives. The ethical training programs should be developed using innovative educational methods towards the determined aim and content of ethics education. The developed ethical training programs should be conducted throughout the midwifery education process and its effectiveness should be evaluated. In addition, it can be said that the ethical position of midwifery senior students tends to have an idealistic tendency and will affect the ethical decision-making process related to their professional practice positively.Keywords: Midwifery, midwifery education, ethics education, ethics position