Şizofreni hasta yakınlarında aile yükü, kendini damgalama ve ilişkili etmenler

Abstract

Amaç:Bu çalışmada şizofreni ya da şizoaffektif bozukluğu olan hastaların aile üyelerinin yaşadığı yük ile kendini damgalama ve diğer etmenler arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı.Yöntem:DSM-V tanı ölçütlerine göre şizofreni veya şizoaffektif bozukluk tanısı alan hastaların kendilerine bakmakla yükümlü olan yakınlarından (beraber yaşayan anne, baba, kardeş, akraba) oluşan 102 kişi çalışmaya dahil edildi. Onam veren hasta yakınlarına öncelikle nüfus bilgi formu, Kendini Damgalama Ölçeği- Aile (KDÖ-A), Zarit Aile Yük Ölçeği (ZAYÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve klinisyen tarafından hastalara Klinik Genel İzlenim-Şiddet (KGİ-Ş) ve İşlevselliğin Genel Değerlendirilmesi (İGD) uygulandı.Verilertanımlayıcı istatistiksel yöntemler, Spearman korelasyon analizi, Mann-Whitney U testi ve Linear Regresyon analizi ile değerlendirildi. Bulgular:Hastaların %67'si erkek, yaş ortalaması 35±8 ve eğitim ortalaması 11±3 yıl idi. %74'ü bekâr, %68'i işsiz ve %73'ü anne-babası ile yaşayan hastalardan oluştu. Hasta yakınlarının %52'si kadın, yaş ortalaması 52±13 ve eğitim ortalaması 9±4 yıl idi. %35'i baba olmasına rağmen, kadın bakım verenler çoğunluktaydı. Çalışmamızda hasta yakınlarının ZAYÖ ölçeğinden ortalama 41±14 puan aldığı görüldü. Hasta yakınlarında orta-şiddetli düzeyde yük algıladıkları görüldü. Hastaların nüfus verilerinden yalnızca özkıyım girişimi ile ZAYÖ arasında anlamlı ilişki bulundu. Hastanede yatış sayısı ile ZAYÖ arasında pozitif bir bağıntı vardı.ZAYÖ ile BDÖ, KDÖ-A arasında düşük düzeyde pozitif bir ilişki bulundu. İkili karşılaştırmalarda ZAYÖ ile ilişkili bulunan değişkenler regresyon analizine alındığında [X2=4,543, df=5, p=0.000, R2=0,191] KDÖ-A toplam puan düzeyinin aile yükü ile daha güçlü ilişki gösterdiği belirlendi. Sonuç: Hasta yakınlarının aile yükünü belirleyen önemli etmenlerden birininde kendini damgalaması olduğu görülmektedir. Kendini damgalama yaşantıları onların sıkıntısını ve yükünü artıran önemli bir açmaz olmaktadır.Anahtar Sözcükler: Şizofreni, Aile Yükü, Kendini Damgalama

Objective:The aim of this study was to investigate the relationship between the burden of family members of patients with schizophrenia or schizoaffective disorder and their self-stigma and other factors..Method:A total of 102 patients (relatives, parents, siblings, relatives) who were responsible for taking care of the patients diagnosed with schizophrenia or schizoaffective disorder according to DSM-V criteria were included in the study.Firstly, the sociodemographic information form, Self-Stigma Inventory for Families (SSI-F),Zarit Caregiver Burden Scale (ZCBS), Beck Depression Inventory (BDI), and Clinical Global Impression – Severity of Illness (CGI-SI), and Global Assessment of Functioning (GAF) was assessed. The data were analyzed by using descriptive statistical analysis methods, Spearman's correlation analysis, Mann-Whitney U test and linear regression analysis.Results: 67% of the patients were male, the average age was 35±8 years and the mean education was 11±3 years. 74% were single, 68% were unemployed and 73% were living with their parents. 52% of the patients' relatives were female, the mean age was 52±13 and the average education was 9±4 years. Although 35% of the father, female caregivers were the majority.İt was seen that the relatives of the self stigma an average of 41±14 points.The patients were found to have moderate to severe load. Only a significant relationship was found between suicidal attempts and the patients with ZCBS. There is a positive correlation between the number of hospitalizations and ZCBS.A positive relationship was found between BDI and SSI-F and ZCBS.In the pairwise comparisons, when the variables that were found to be related to ZCBS were subjected to regression analysis [X2 = 4.543, df = 5, p = 0.000, R2 = 0.191], it was found that self stigma had stronger relationships with the family burden. Conclusions:It is seen that the relatives of the patients are stigmatizing themselves in one of the important factors that determine the family burden. Self-stigma experiences become an important dilemma that increases their distress and burden.Keywords:Schizophrenia, Family Burden, Self-stigma