Antalya karanfil seralarında bor beslenmesi durumunun ve bor beslenmesindeki bazı önemli faktörlerin etkilerinin araştırılması

Abstract

ÖZET ANTALYA KARANFİL SERALARINDA BOR BESLENMESİ DURUMUNUN VE BOR BESLENMESİNDEKİ BAZI ÖNEMLİ FAKTÖRLERİN ETKİLERİNİN ARAŞTTRILMASI Gözde ÖZİPEK TOKTOK Doktora Tezi, Toprak Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Mustafa KAPLAN Temmuz 2006, 169 Sayfa Bu araştırma iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda Antalya Bölgesindeki seralarda yetiştirilen karanfil bitkisinin özellikle bor olmak üzere beslenme durumları araştırılmıştır. Bu amaçla belirlenen karanfil seralarından üç farklı büyüme döneminde toprak ve yaprak örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinin alınabilir bor kapsamlarının I. dönemde 0.17-2.63 mg/kg,, EL dönemde 0.26-4.12 mg/kg, ve m. dönemde ise 0.24-4.68 mg/kg değerleri arasında değiştiği; bitki örneklerinin ise, I. dönemde 45.96-158.22 ppm, II. dönemde 54.02-224-37 ppm ve HI. dönemde 62.06-233.16 ppm değerleri arasında değiştiği belirlenmiştir. Topraktaki yarayışlı bor ile toprakların N, P, K, Ca, Cu, EC değerleri arasında pozitif, pH ve Fe arasında negatif önemli ilişkiler belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci kısmında ise, bor beslenmesini olumsuz etkileyen bazı faktörlerin farklı karanfil çeşitlerinde bor alımına etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla kurulan saksı denemesinde farklı kireç içeriğine sahip 3 toprağa (%1.6, %10.4 ve %23 CaCOs), 2 bor düzeyi (0 ve 5 ppm B) uygulanarak, 3 karanfil çeşidi yetiştirilmiştir. Deneme 5 tekerrürlü olarak kurulmuş ve tesadüf blokları deneme desenine göre planlanmıştır. Deneme sonucunda toprağa bor uygulanmasının, çeşit-kireç ve çeşit-bor interaksiyonlarının ve çeşit faktörünün toprakların ve karanfil bitkisinin bor kapsamları üzerine önemli etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Bor uygulaması hem toprağın hem de bitkilerin bor kapsamlarım yükseltmiş ve aynı zamanda bitkide önemli derecede çiçek adedi artışına neden olmuştur. Kuru madde verimi üzerine sadece çeşit faktörünün önemli etkisinin olduğu saptanırken, sap uzunluğu üzerine ise hem çeşit hem de kireç faktörlerinin önemli derecede etkisinin olduğu belirlenmiştir. Çeşit-kireç interaksiyonunun yaprakların N, P ve Fe kapsamları üzerine, çeşit-bor interaksiyonunun yaprakların N ve Zn kapsamları üzerine ve kireç-bor interaksiyonunun ise yaprakların Fe ve Mn kapsamları üzerine önemli etkilerinin olduğu bulunmuştur. Toprağa bor uygulamasının toprağın Mg kapsamı üzerine, çeşit-bor interaksiyonunun toprağın Fe kapsamı üzerine önemli etkisinin olduğu saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Bor beslenmesi, kireç, bor, bor analizleri, karanfil, saksı denemeleri JÜRİ: Prof. Dr. Mustafa KAPLAN. Prof. Dr. Sait GEZGİN ^J^ / Prof. Dr. Bülent TOPÇUOĞLU Yrd. Doç. Dr. Zeki ALAGÖZ ' V Yrd. Doç. Dr. Sahriye SÖNMEZ

ABSTRACT DETERMINATION OF THE BORON STATUS OF CARNATION PLANTS GROWN IN THE GREENHOUSES OF ANTALYA REGION AND OF THE EFFECTS OF SOME IMPORTANT FACTORS ON BORON NUTRITION Gözde ÖZİPEK TOKTOK Ph.D in Soil Science Adviser: Prof. Dr. Mustafa KAPLAN July 2006, 16SPages This study consists of two parts. In the first part, the nutritional status of carnation plants grown in the greenhouses of the Antalya region especially with respect to boron and then other nutrients are studied. For this purpose, soil and leaf samples were taken during the three different growing periods. Of the soil samples, the boron content in the first growing stage was between the values of 0.17 and 2.63 mg/kg., in the second period 0.26-4.12 mg/kg. and 0.24-4.68 in the third period, and of the leaf samples the values for the periods changed between 45.96 and 158.22 ppm, 54.02- 224.37 ppm and 62.06-233.16 ppm respectively. Significant positive relations between the available boron and the N, P, K, Ca, Cu, EC values of soils and significant negative relations between boron and pH and Fe in soil were determined^ In the second part of the study, the factors negatively affecting boron nutrition on the uptake in various carnation varieties are studied. In the pot experiment, three different carnation varieties were grown and 2 boron levels (0 and 5 ppm) were applied to three soils having different lime contents (1.6%, 10.4% and 23% CaC03). The experiment was carried out according to the randomized plot design with five replications. At the end of the experiment, the boron application on soil, variety-lime and variety-boron interactions and the variety factor were found to have significant effects on the boron content of soils and carnation leaves. The boron applications increased the boron content of the soils and leaf and the number of blooms of the plant. It has been found that variety and lime factors had a significant effect on the stem length of the plant. Only the variety factor had a significant effect on dry material content. Variety- lime interaction had a significant effect on the N, P and Fe content of leaves, variety- boron interaction on N and Zn of leaves and the lime-boron interaction on Fe and Mn of leaves. The boron application on soil had a significant effect on Mg content and variety- boron interaction on the Fe content of soil. KEY WORDS: Boron nutrition, boron, lime, boron analysis, carnation, pot experiments Jury: Prof. Dr. Mustafe KAPLAN (Advisor) Prof. Dr. Sait GEZGİN Prof. Dr. Bülent TOPÇUO?LU Ass. Prof. Dr. Zeki ALAGÖZ Ass. Prof. Dr. Sahriye SÖNMEZ > I WJ/ 11