Turizmde rekabet gücünün analizi ve sürdürülebilir rekabet: Porter`ın Elmas modeli çerçevesinde Türkiye ve Yunanistan`ın karşılaştırılması

Abstract

Ulusal gelirlerin ve refah düzeyinin arttırılması açısından önemli bir ekonomik kaynak olan turizm sektörü, aynı zamanda uluslararası rekabetçi üstünlüklerin daha yüksek pazar payına dönüştürülmesine de aracılık etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye ve Yunanistan'ın turizm sektörü açısından karşılaştırılarak rekabet gücünü ortaya koyan faktörler belirlenmiştir. Tez, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde rekabet ve sürdürülebilirlik kavramları açıklanarak Jenerik Rekabet Stratejileri çerçevesinde, işletme yönetimi açısından rekabet kavramı ele alınmıştır. İkinci bölümde, geleneksel ve çağdaş rekabet modelleri incelenerek araştırmaya model olarak seçilen Elmas Modeli ve diğer modeller turizm sektörü kapsamında açıklanmıştır. Son bölümde, Türkiye ve Yunanistan'ın turizm sektöründeki rekabet güçlerinin karşılaştırılması amacıyla gazete haberlerinden elde edilen bulguların içerik analizi sonuçları değerlendirmeye alınmıştır. Bu amaçla, Porter Elmas Modelinde yer alan altı boyut kapsamında nitel bir araştırma yöntemi olan içerik analizi uygulanmış ve 1 Haziran-31 Ağustos 2015 tarihleri arasında Türkiye'deki satış rakamları yüksek olan üç günlük gazete incelenmiştir.Yapılan analizler sonucunda, faktör koşulları boyutunda, alt yapı ile doğal ve kültürel arz kaynakları boyutlarında Türkiye'nin, yetişmiş insan gücü boyutunda Yunanistan'ın rekabet üstünlüğü bulunduğu ortaya koyulmuştur. Bağlı ve destek endüstriler boyutunda, gıda ve eğlence sektörü alt boyutu dışında Türkiye'nin rekabetçi üstünlüğü belirlenirken bu sektördeYunanistan'ın rekabet gücünün daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Endüstriyel yapı ve rekabet koşulları boyutunda Türkiye'nin, talep koşulları boyutunda ise şans faktörlerinin de etkisiyle Yunanistan'ın rekabet gücünün bulunduğu görülmektedir. Devlet boyutunda, turizm anlaşmaları ve vergi politikaları bakımından Türkiye'nin, turizm teşvikleri bakımından Yunanistan'ın rekabet üstünlüğü bulunduğu ortaya koyulmuştur. Ancak tüm boyutlarda farklı rekabet güçleri gözlemlenmiş olsa da şans faktöründe yaşanan konjonktürel değişimin olumsuz etkileri bütün boyutlarda etkisini hissettirmektedir.

As an important asset for increasing national income and welfare, tourism sector translates international competitive advantage into larger market share. Comparing the tourism sector in Turkey and Greece, this study identifies factors that determine competitiveness. This dissertation comprises three chapters: The first chapter addresses the concepts of `competition` and `sustainability`. Based on `Generic Competitive Strategies`, this chapter further explains the concept of competition regarding business management. Examining traditional and contemporary competition models, the second chapter delineates the Diamond Model, the conceptual model of the study, and other models regarding tourism sector. In order to compare competitiveness of tourism sector in Turkey and Greece, the final chapter presents findings from the content analysis of newspapers. To that end, a qualitative content analysis of three leading newspapers between 1st June and 31st August 2015 was employed based on six dimensions in the Porter's Diamond Model.The findings demonstrate that, under `factor conditions`, Turkey has more advantages in infrastructure and natural/cultural resources, and Greece has more advantages in qualified human resources. Under `related and supporting industries`, except food and entertainment sub-dimensions, Turkey has more competitive advantage. While Turkey has more competitive advantage in `industrial structure and rivalry`, Greece has more competitive advantage in `demand condition` thanks to the chance factor. Under `government`, Turkey has more advantage in tourism agreements and tax policies, whereas Greece has more advantage in tourism incentives. However, although different competitive powers are observed in all dimensions, negative effects of the cyclical fluctuations in `chance factor` have impacted all dimensions.