Biberde (capsicum annuum L.) anter kültürü yoluyla haploid bitki eldesinde farklı besin ortamlarının etkisi

Abstract

öz BİBERDE {Capsicum annuum L.) ANTER KÜLTÜRÜ YOLUYLA HAPLOİD BİTKİ ELDESİ ÜZERİNE FARKLI BESİN ORTAMLARININ ETKİSİ H. Filiz (YILDIRIM) BOYACI Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Mayıs 1999, 81 Sayfa Biberde {Capsicum annuum L.) anter kültürü yoluyla haploid bitki eldesi üzerine farklı besin ortamların etkisinin araştırıldığı bu çalışmada ikisi hibrit, üçü standart olmak üzere 5 farklı biber çeşidi kullanılmıştır. Bu çeşitlerden tek çekirdekli mikrospor safhasında alman tomurcuklar +4`C'de 24 saat soğuklatıldıktan sonra, anterler 2,4-D, kinetin, BA, NAA ve aktif kömür içeren MS, N, C ve R temel besin ortamlarında kültüre alınmışlardır. Kültür boyunca sadece C ortamındaki anterler kültürün 12. gününde R ortamına transfer edilmişlerdir. Araştırmanın sonucunda, en yüksek anter canlılık oranını aktif kömür içermeyen ortamlardan C*R ve N, aktif kömür içeren C*R besin ortamlarında bulunmuştur. Kallus oluşumu ise en fazla aktif kömür içermeyen C*R besin ortamında gerçekleşmiş, bununla birlikte sadece N (5 mg/1 2,4-D + 5 mg/1 kinetin) besin ortamında oluşan kallustan farklılaşma meydana geldiği gözlenmiştir. Embriyo oluşumunun, aktif kömür + 5 mg/1 2,4-D + 5 mg/1 kinetin içeren MS, N ve C*R besin ortamları ile yine aktif kömür + 4 mg/1 NAA + 0.1 BA içeren MS besin ortamında 35°C'de 8 gün karanlıkta bekletilen anterlerden gerçekleştiği gözlenmiştir. Embriyo oluşumu % 4.4 oram ile en fazla N (5 mg/1 2,4-D + 5 mg/1 kinetin + % 1 Aktif kömür) besin ortamında meydana tesbit edilmiştir. Çalışmada Sirena ve Çarliston çeşitlerinden bitkicik ve embriyo elde edilmesine rağmen bunlarda bir gelişme gözlenememiş ve kültürün ilerleyen dönemlerinde canlılıklarım yitirdikleri saptanmıştır. Diğer üç çeşitte ise kallus oluşumu dışında başka bir rejenerasyon gözlenememiştir. ANAHTAR KELİMELER: Capsicum, anter kültürü, haploid JÜRİ: Doç. Dr. Nurgül ERCAN SAMANCI (Danışman) Prof. Dr. İbrahim BAKTIR Yard. Doç. Dr. A Naci ONUS

/ V- ABSTRACT THE EFFECTS OF DIFFERENT CULTURE MEDIA ON PRODUCTION OF HAPLOID PLANT VIA ANTHER CULTURE OF PEPPER (Capsicum annuum L.) H. Filiz (YILDIRIM) BOYACI M. Sc Thesis, Horticultural Department May 1999, 81 Pages Different nutrient media effects on five different pepper cultivars, two of them were hybrids and three of them were standarts, were used for haploid plant production by anther culture in pepper (Capsicum annuum L.). After the pepper buds taken from these cultivars in uninucleate phase they were stored at 4°C for 24 hours, the anthers were on cultured MS, N, C*R media including 2,4-D, Kinetin, BA, NAA with charcoal. During the culture, only the anthers cultured in C medium were transferred to R medium on the 12th day of culture. According to the resuls of this research, it was determined that the rate of anther viability was highest in C*R and N media without charcoal and in C*R media with charcoal. Callus induction, was also highest in C*R media without charcoal. However, callus regeneration was observed only in N medium (5 mg/1 2,4-D + 5 mg/1 kinetin). It was also observed that the embrio induction was occured in the anthers which were kept at 35°C for 8 days in the dark, after they were cultured in MS, N, C*R media including charcoal + 5 mg/l 2,4-D + 5 mg/1 kinetin and 4 mg/1 NAA+ 0.1 mg/1 BA with charcoal in MS medium. Embryogenesis was occured with the highest frequency in N medium (5 mg/1 2,4-D + 5 mg/1 kinetin + 1 % charcoal) at the rate of 4.4 %. Even shoots and embrio were obtained from the cultivars Sirena and Çarliston, there was not any recorded growth and in the next stages of the culture they lost their vigour. There was not any development recorded except the callus regeneration in other three cultivars. KEY WORDS: Capsicum, anther culture, haploidy COMMITTEE: Assoc. Prof. Dr. Nurgûl ERCAN SAMANCI Prof. Dr. İbrahim BAKTIR Asist. Prof. Dr. A. Naci ONUS