Otizm spektrum bozukluğu ve down sendromu olan bireylerde oral motor beceriler ve beslenme problemlerinin incelenmesi

Abstract

Özel gereksinimli çocuklar, oral motor yetersizlikler ve beslenme problemleri sıklığı açısından yüksek risk grubundadırlar. Beslenme ile ilgili problemler, çocuğun ve ailesinin yaşamını olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Bu çalışmada Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) ve Down sendromu olan bireylerin yemek yeme sırasında izlenmesi ve ebeveynlerden alınan bilgiler doğrultusunda beslenme ile ilgili oral motor becerilerin ve beslenme problemlerinin belirlenmesi hedeflenmiş ve tanılarına göre karşılaştırılmıştır. Araştırmaya, Edirne Merkez özel ve resmi özel eğitim ve rehabilitasyon kurumlarına devam eden Otizm Spektrum Bozukluğu tanılı 88 (yaş ortalaması 11,24±6,07) ve Down sendromu tanılı 30 (yaş ortalaması 13,23±7,03), toplam 118 birey dahil edilmiştir. Çalışmada anket formu, Fonksiyonel Beslenme Değerlendirme Ölçeği (FFAm) ve Beslenme Problemleri Tarama Testi (STEP) kullanılmıştır. FFAm'ye göre Down sendromu olan bireylerin kaşıkla beslenme, ısırma ve yutma alanlarında OSB olan bireylere göre daha fazla yetersizlik gösterdikleri saptanmıştır (p<0,05). STEP'e göre OSB'li bireylerin % 84,1'i, Down sendromlu bireylerin % 80'i beslenme problemi göstermişlerdir. İki grup arasında beslenme problemi sıklığı açısından fark bulunmamıştır. Beslenme problemleri, OSB'li bireylerin en fazla beslenme becerileri alt boyutunda, Down sendromu olan bireylerin ise en fazla beslenme ile ilgili davranış problemleri alt boyutunda görülmüştür. Down sendromlu bireylerin dil ile dudaklarını temizlemede, sıvı/katı gıda kontrolünde, uygun ısırma pozisyonunun kullanımında ve dilin uygun pozisyonunun korunmasında OSB'li bireylere göre yetersizlikler gösterdikleri görülmüştür (p<0,05). OSB olan bireylerin kendine has sofra davranışları olduğu gözlenmiştir. OSB ve Down sendromu olan bireylerin, oral motor beceriler ve beslenme problemleri açısından erken dönemde yapılacak değerlendirme ve müdahale programlarının ve aile eğitiminin önemli olduğu sonucuna varılmıştır.

Children with special need are at greater risk for oral-motor dysfunction and feeding problems. Feeding-related problems may have negative effect on both the child and the parents. This study aimed to investigate oral motor feeding skills and feeding problems in children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and Down syndrome by comparing two groups. The study was conducted with 118 participants of which 88 were with ASD (mean age=11,24±6,07) and 30 with Down syndrome (mean age=13,23±7,03), attending public or private special education schools in Edirne. Oral motor skills and feeding practices were assessed through maternal interviews, observation, and administration of modified Functional Feeding Assessment Scale (FFAm) and Screening Tool of Feeding Problems (STEP). Scores of the participants with Down syndrome in spoon-feeding, biting, and swallowing domains of FFAm were poorer than those of the ASD group (p<0.05). According to STEP, 84.1% of the participants with ASD and 80% of the ones with Down syndrome had feeding problem. Regarding frequency of occurrence of feeding problems, there was no significant difference between groups. Most common problems among the participants with ASD were seen in feeding skills subscale whereas participants with Down syndrome had feeding-related behavior problems. Participants in the Down syndrome group, compared with ASD group, had more difficulties in clearing lips with tongue, controlling liquid/solid foods, finding proper biting position, and maintaining tongue position during eating (p<0.05). Peculiar eating behaviors were also observed among the participants with ASD. In conclusion, identification and management of oral motor difficulties and feeding problems which are more likely to occur among individuals with ASD and Down syndrome should be a part of early intervention programs for children affected by these disorders and required support for parents should be provided.