Göynük geleneksel konutlarının tipolojik analiz yöntemiyle incelenmesi

Abstract

Tarihi kentler, geçmişte yaşamış uygarlıkların sosyo-ekonomik yapısının, kültürel değerinin, yaşama biçiminin yansımalarıdır. Toplumların sosyal, ekonomik, doğal etkenleri ve kültürel değişimleri tarihi dokuların tahrip olmasına, özgünlüğünü yitirmesine veya yok olmasına neden olmaktadır. Kültürel mirasın korunması ve geleceğe aktarılması nesiller arasındaki bağın sürdürülebilirliği bakımından büyük önem taşımaktadır. Batı Karadeniz'de, Bolu'nun güneybatısında bulunan Göynük, tarihsel ve kültürel miras bakımından zengin bir birikime sahiptir. Göynük, sivil mimari örnekleri ve anıtsal yapıları ile tarihi kent dokusunu koruyarak günümüze ulaşmayı başarmış ender kentlerimizdendir. Ekonomik ve sosyal değişim kentte, işsizliği ve dışa göçü arttırmıştır. Nüfusun azalması ile terk edilen geleneksel konutlar, bakımsızlık sonucunda tahribata ve yok olmaya maruz kalmıştır.Göynük Geleneksel Konutlarının mimari analiz, tespit ve tipoloji çalışmalarının yetersiz olması, kentin çalışma alanı olarak seçilmesinde büyük bir etken olmuştur. Araştırmanın amacı, konutların mimari özelliklerini analiz etmek, mimari tipolojilerini ortaya koyarak en sık kullanılan mimari özellikleri tespit etmek ve literatüre katkı sağlamaktır. Bu çalışmada 41 geleneksel konut `Tipolojik Analiz Yöntemi` ile incelenmiştir. Bu yöntemle geleneksel konutların mimari özellikleri daha kolay ve net bir biçimde ifade edilebilmiştir. Çalışmada ilk bölümde, tip, tipoloji, tipolojik analiz yöntemi, tarihi dokuda sürdürülebilirlik, sakin kent kavramları ile ilgili literatür taramaları yapılmış, çalışmanın amacı, yöntemi açıklanmış ve Göynük'ün fiziksel, sosyo-ekonomik yapısı ve tarihi özelliklerinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde, konutların envanterleri oluşturularak mimari özellikleri tipolojik açıdan incelenmiştir. Üçüncü bölümde, elde edilen veriler tablolarla aktarılmış ve konutların en sık görülen mimari özellikleri tespit edilmiştir. Dördüncü bölümde, çalışmanın genel değerlendirilmesi yapılmış ve tarihi kent dokunun sürdürülebilirliğine yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Göynük, Göynük Geleneksel Konutları, Sakin Şehir, Sürdürülebilirlik, Tipolojik Analiz Yöntemi.

Historical towns are reflections of the socio-economic structure, cultural value and way of life of all civilizations. Social, economic, natural factors and cultural changes of societies cause historical textures to be destroyed or disappear. Conserve the cultural heritage and transpose to the future is very important for the sustainability of the bond between generations. Göynük, which is located in the western Black Sea Region, Southwest of Bolu, has a rich accumulation in terms of historical and cultural heritage. Göynük is one of our rare cities that have reached today by preserving the historical urban texture with its civil architectural examples and monumental structures. Economic and social change have increased unemployment and out-migration in the town. Population losses have quickened the transformation and destruction of traditional houses as a result of negligence.The insufficient architectural analysis, detection and typology studies of the Göynük Traditional Houses have been a major factor in choosing the city as the study area. This research aims to analyse the architectural features of the residences, to identify the most frequently used architectural features by revealing their architectural typologies, to document and to contribute to the literature. In this study, 41 traditional houses were examined with the `Typological Analysis Method`. In the first part of the study, the literature scans, the purpose, and method of the study contains and the physical, socio-economic structure and historical features of Göynük are mentioned. In the second part, the architectural properties of 41 houses were explained and typological studies were carried out. In the third part, the findings obtained in the study are given. In the fourth section, a general evaluation of the study has been made and suggestions have been made.Keywords: Göynük, Göynük Traditional Houses, Cittaslow, Sustainability, Typological Analysis Method.