Fethî Hüdâyî dîvânı

Abstract

Bu çalışmada tasavvufi bir kimliğe sahip olan 15. yüzyıl şairi Fethî Hüdâyî'nin tek nüshası `Milli Kütüphane 06 Mil Yz. FB. 256` numarada kayıtlı bulunan divanı transkribe edilmiş ve incelenmiştir. Hazırlanan bu çalışma ile Fethî Hüdâyî ve divanının Türk edebiyatındaki yeri ve önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Böylece 15. yüzyıl klasik Türk şiiriyle ilgili yapılacak inceleme ve değerlendirme çalışmalarına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Çalışmanın `Giriş` bölümünde Fethî Hüdâyî' nin yaşadığı dönem hakkında genel mahiyette bilgi verilmiştir. Çalışma bir giriş ile üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde `Fethî Hüdâyî'nin Hayatı, Kişiliği ve Sanatı ` üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde divanın incelemesi yapılmıştır. Bu bölümde divan şekil ve muhteva bakımından incelenmiştir. `Divanın Şekil Özellikleri` başlığı altında `Nazım Şekilleri ve Türleri, Vezin, Kafiye ve Redif` olmak üzere şiirler biçim yönünden örnekleriyle birlikte ele alınmıştır. `Divanın Muhteva Özellikleri` başlığı altında çalışma; `Din ve Tasavvuf ile İlgili Unsurlar`, `Şairin İnsanla İlgili Görüşleri`, `Divandaki Bazı Tipler`, `Divanda Geçen Kişi İsimleri`, `Divanda Geçen Kavim ve Millet İsimleri`, `Divanda Geçen Yer İsimleri`, `Divanda Geçen Eser İsimleri`, `Divanda Geçen Nehir İsimleri`, `Divanda Geçen Dağ İsimleri`, `Divanda Geçen Hayvan İsimleri`, `Şairin Fal, Reml, Kur'ayla İlgili Görüşleri`, `Gökyüzü ve Astronomi İle İlgili Unsurlar`, ` Divanda Sosyal Hayata Dair Bazı Unsurlar` olmak üzere on üç başlık altında değerlendirilmiştir. Ayrıca, `Divanın Dil ve Üslup Özellikleri` ile ilgili ayrıntılı bir değerlendirmeye yer verilmiştir. `Sonuç` bölümünde divandan elde ettiğimiz veriler hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. `Kaynakça` kısmında çalışma hazırlanırken kullanılan kaynaklar alfabetik sırayla sunulmuştur.Üçüncü Bölümde ise metin tespitinde takip edilen yol, metinde kullanılan transkripsiyon/transliterasyon alfabesi hakkında bilgi verilmiştir. Metin, transkribe edilerek çalışma tamamlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Fethî Hüdâyî, divan, 15.yüzyıl, tasavvuf, inceleme-metin

In this work, `Diwan ` of 15th century poet Fethî Hüdâyî, who has the İslamic mysticisim identity, has been examined and transcribed. His only manuscript is registered at `National Library 06 Mil Yz FB.256`With this work, the importance of Fethî Hüdâyî and his diwan in Turkish Literature has been revealed and in this way, it is aimed to be a source for the search on 15th century classical Turkish poetry.In the `İntroduction` of this work, brief information about the period in which Fethî Hüdâyî lived has been given. This work has been done in three major parts.In the first part, the life, personality and art of Fethî Hüdâyî have been mentioned.In the second part, the analysis of `Diwan` has been performed. In this part ` Diwan` has been researched in form and content. Under the name of ` Form Characteristics of Diwan`, poems have been examined in form such as `Verse Types, Measure, Rhyme and Redife`. The work done under the name of `Content Characteristics of Diwan` has been assessed on thirteen topics; `Elements on Religion and İslamic Mysticisim`, ` The ideas of the poet about people`, `Some Characters in Diwan`, `The Names of People Mentioned in Diwan`, ` The Nation and Society Names Mentioned in Diwan`, `The Places Mentioned in Diwan`, `The Works Mentioned in Diwan`, `The Rivers Mentioned in Diwan`, `The Mountains Mentioned in Diwan`, ` The Animals Mentioned in Diwan`, `The İdeas of The Poet About Fortune Telling, Geomancy, Kur'a (another type of fortune telling)`, `Elements About Sky and Astronomy` and ` Some Elements About Social Life`.In the conclusion part, an overall assessment about the data obtained from Diwan has been done.In bibliography part, the sources used while examining have been indicated.In the third part, information about the method followed in the text detection and the transcription alphabet have been given. The work has been completed by transcribing the text.Key Words: Fethî Hüdâyî, diwan, 15th century, islamic mysticisim, research-text