Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzaj uygulanabilirliğinin irdelenmesi

Abstract

Dünya nüfusunun artması, küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği, bilinçsizce tüketilen su kaynakları ve su kirliliği gibi nedenlerden dolayı su kaynakları giderek azalmaktadır. Peyzaj alanlarında yanlış bitki seçimleri ve çok geniş alanlarda çim kullanımı gibi nedenler de sınırlı su kaynakları üzerindeki baskıyı arttırabilmektedir. Kent imajında, yeşil alanlar büyük önem taşımaktadır. Doğru yeşil alan tasarımlarının yapılmadığı alanlar, yazın sararmakta, kurumakta hatta ölmekte, özellikle son yıllarda daha çok hissedilen iklim değişikliğiyle birlikte Akdeniz gibi kurak bölgelerde böyle görüntülere daha çok rastlanmaktadır. Bu gibi kötü görüntülerin oluşmaması için; yoğun sulama gerektiren klasik peyzaj düzenleme anlayışından vazgeçilerek, suyun akılcı kullanımına ve su tasarrufuna olanak sağlayan 'Kurakçıl Peyzaj' tüm dünyada bilinen ismiyle 'Xeriscape' gibi peyzaj anlayışlarına yönelmeye ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın amacı, Antalya/ Konyaaltı'nda özellikle yaz aylarında yeşil alanların etkinliğini artırma yönünde kurakçıl peyzaj ilkeleri kapsamında yapılabilecekleri ortaya koyarak, bu konuda öneriler geliştirmek ve Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzajın uygulanabilirliğini nitel verilere ilaveten nicel değerlerle de ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında öncelikle Konyaaltı ilçesinin doğal özellikleri, alan kullanımları, sosyo-ekonomik yapısı ve kurakçıl peyzaj hakkında araştırmalar yapılmış, sonrasında Konyaaltı'ndan seçilen örnek bir parkın mevcut ve kurakçıl peyzaj ilkeleri dikkate alınarak düzenlenen bitkisel tasarım projeleri yapım ve bakım maliyetleri açısından karşılaştırılmıştır. Ayrıca, bitki özellikleri, peyzaj için çekiciliği, fidanlıklarda bulunabilirliği ve Akdeniz bitki örtüsündeki varlığı incelenerek, Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzaj uygulamalarında kullanılabilecek bitkilere yönelik öneri bitki listesi oluşturulmuştur. İklim analizlerine göre yaklaşık 5-5,5 ay kurak dönemin yaşandığı Antalya koşullarında, kurakçıl peyzaj uygulamalarının önem taşıdığı sonucuna ulaşılmış ve kurakçıl peyzajın yaygınlaştırılması yönünde bazı öneriler geliştirilmiştir.

Water resources have gradually decreased around the world because of increase in global population, climate change due to global warming, unconscious water consumption and water pollution. Failure in selection and usage of correct plants for appropriate areas and using turf over large areas in landscapes also increase the pressure on already limited water resources. Green areas are of great importance for the image of a city. The plants in green areas without a sound landscape design turn yellow, dry or even die during summers, which happens more frequently in arid regions such as Mediterranean region in recent years as a result of climate change. To avoid such unfavorable views, `Xeriscaping`, which allows rational use of water and water saving, must be adopted instead of traditional landscape designs that require a large amount of irrigation. The objectives of this study are to present possible actions to be taken in line with the principles of Xeriscaping, develop some suggestions, and present the feasibility of Xeriscaping under Mediterranean conditions especially in summer months by using qualitative data as well as quantitative data with the purpose of increasing the effectiveness of green areas in Konyaaltı, Antalya, The data on natural features, land use, socio-economic structure of Konyaaltı district and Xeriscape were collected first and a park was chosen from the area as the case study. Then current and proposed planting design based on principle of Xeriscape of the park were compared in terms of construction and maintenance expenses. Moreover, a list of plants to be used for Xeriscaping under Mediterranean conditions has been prepared based on the features of plants, their attractiveness for the landscape, their availability in nurseries, and their existence within the Mediterranean flora. As a result, Xeriscape has been proved to be important landscape design under the climate conditions in Antalya, where there is 5-5,5 months of arid period according to the climate analyses, and some suggestions have been developed to popularize the use of Xeriscape.