Eşme ayvası (Cydonia oblongo mill.)`nın doku kültürü ile çoğaltımı

Abstract

Bu çalışmada Eşme ayvası sürgünlerinin doku kültürü ile çoğaltma olanakları araştırılmıştır. MS ve WPM besin ortamlarında farklı bitki büyüme düzenleyicilerinin ve dozlarının sürgünlerin çoğlatılması ve köklenmesi üzerine etkileri incelenmiş, köklü sürgünlerin dış koşullara adaptasyonu değerlendirilmiştir. İlk önce Eşme Ayvası için uygun sterilizasyon tekniğinin belirlendiği denemede %70 etil alkol ve bir dakika + %20 sodyum hipoklorit ile 12 dakika uygulaması en etkili yöntem olmuştur. Kuruluş aşamasında MS ve WPM ortamları kullanılmış, BAP dozlarının (0, 1, 2, 4 mg/l BAP +0,1 mg/l GA3) eksplant üzerindeki etkileri incelenmiştir. Sürgün proliferasyonu MS besin ortamlarında daha yüksek olmuştur (%68,33). Alt kültür aşamasında MS besin ortamı uygulanmış ve diğer aşamalarda da MS besin ortamı ile devam edilmiştir. Alt kültürde BAP dozlarının (0, 0,5, 1, 2, 4 ve 6 mg/l BAP + 0,1 GA3) etkileri arasında belirgin bir fark gözlenmemiştir. Birinci çoğaltma aşamasında 0, 0,1, 0,5, 1, 2, 4 ve 6 mg/l BAP + 0, 0,1 ve 0,5 IBA + 0,1 GA3 kombinasyonları uygulanmıştır. 4 mg/l BAP + 0 mg GA3 ile 4 mg/l BAP + 0,5 mg/l IBA + 0,1 mg/l GA3 kombinasyonlarında sürgünlerin tamamında (%100) proliferasyon olmuştur. İkinci çoğaltma aşamasında 4 mg/l BAP + 0,5 mg/l IBA + 0,1 mg/l GA3 uygulanmıştır. Ana sürgün uzaması 2,10 cm, proliferasyon oranı %100, sürgün verimi 6,0 (adet/eksplant), sürgün boyu 1,83 cm kallus oranı %100 ve kallus çapı 0,43 cm olarak kaydedilmiştir. Köklenmede NAA ve IBA hormonlarının 2, 4, 6 mg/l dozları kullanılmış, ortamlara GA3 ilave edilmemiştir. Sürgünlerin yarısı 10 gün süresince karanlıkta, diğer yarısı 16 saat karanlık ve 8 saat aydınlıkta bırakılmıştır. En yüksek köklenme oranı (% 57,14) 6 mg/l IBA ortamına dikilen ve 10 gün süre ile karanlıkta bırakılan sürgünlerde olmuştur. Kaliteli kök oluşmaması dış koşullara adaptasyon için alınan bitkilerde yaşama oranını düşürmüştür.

In this study, in vitro propagation possibilities of 'Eşme quince' were investigated. The effect of different plant growth regulators and doses on propagation and rooting of shoots in MS and WPM nutrient media were investigated and adaptation of rooted shoots to external conditions was evaluated. Firstly, the most effective sterilization technique was determined for Esme quince, as 70% ethyl alcohol for 1 minute + 20% sodium hypochlorite for 12 minutes. MS and WPM media were used during the establishment phase and the effects of BAP doses (0.0, 1.0, 2.0, 4.0 mg/l BAP+0.1 mg/l GA3) on the explant growing were examined. Shoots proliferation was higher in MS nutrient media (68.33%). MS nutrient medium was applied in subculture stage and continued with MS nutrient medium in other stages. No significant difference was observed between the effects of BAP doses (0.0, 0.5, 1.0, 2.0, 4.0, 6.0 mg/l BAP + 0.1 mg/l GA3) in the subculture. In the first propagation step, combination of 0.0, 0.1, 0.5, 1.0, 2.0, 4.0 or 6.0 mg/l BAP + 0.0, 0.1, 0.5 mg/l IBA+0.1 GA3 were administered. All shoots (100 %) had proliferation in combinations of 4.0 mg/l BAP+0.0 mg/l IBA+0.1 mg/l GA3 and 4.0 mg/l BAP+0.5 mg/l IBA+0.1 mg/l GA3. In the second propagation step, 4.0 mg/l BAP+0.5 mg/l IBA+0.1 mg/l GA3 was administered. Main shoot length was 2.10 cm, proliferation rate was 100 %, shoot yield was 6.0 (piece/explant), shoot length was 1.83cm, callus rate was 100 % and callus diameter was 0.43 cm. 2.0, 4.0 ve 6.0 mg/l doses of NAA and IBA hormones were used in rooting. GA3 was not added to the media. Half of the shoots were left in dark conditions for 10 days, the other half were left in dark for 16 hours and 8 hours in light conditions. The highest rooting rate (57.14%) was in shoots planted in 6.0 mg/l IBA medium and left in the dark for 10 days. The lack of quality roots reduced the survival rate of the plant taken for adaptation to external conditions.