Histopatolojik ve immunhistokimyasal açıdan nonalkolik steatohepatit(NASH), hepatosteatoz ve normal karaciğer biyopsilerinde kupffer hücreleri ve stellat hücrelerin değerlendirilmesi

Abstract

Nonalkolik steatohepatit (NASH), son yıllarda obezite ile paralel olarak sıklığı giderek artan, karaciğerde yağlanma ve kronik inflamasyon ile seyreden, kronik bir hastalıktır. Biyopsi tanı için mutlak gerekli bir yöntemdir.NASH'in fizyopatolojisi tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak diğer faktörlerle birlikte bazı sitokinler (TNF-?, IL -1, IL-6, IL-8, IL-10 ve TGF- ß vb.) önemli rol oynar. Kupffer hücreleri karaciğerde bulunan RES'in bir üyesidir ve sitokin salgılama yetenekleri vardır. NASH'te, bu hücrelerin, salgıladıkları sitokinler aracılığı ile inflamasyon ve fibrozis gelişiminde önemli rol oynaması olasıdır. Stellat hücreleri, sitokin ve büyüme faktörü sentezi ve sekresyonu yapabilen, bağ dokusu gelişiminde önemli rol oynayan hücrelerdir. Kupffer hücreleri, TGF ß, TNF-? ve IL-1 gibi sitokinlerin sekresyonu ile stellat hücreleri ve fibroblastları aktive ederler.Bu çalışmanın amacı, karaciğer iğne biyopsilerinde, NASH etyopatogenezinde yaptıkları salgılar ve fibrogenezde önemli rol oynama ihtimali olan Kupffer hücreleri ve stellat hücrelerinin yoğunluğunu ve dağılım paternlerini araştırmak; NASH, hepatosteatoz ve normal karaciğer dokularında karşılaştırmalı olarak, aralarındaki farklılıkları belirlemektir. Ayrıca, bu biyopsileri histopatolojik olarak CD68 ve SMA boyaları ile değerlendirerek, tanı ve prognoza yardımcı olacak yeni morfolojik kriterler aramaktır. Bu amaçla kurumumuzda incelenen 63 NASH'li, 13 hepatosteatozlu, 13 viral hepatit ve NASH içeren, 17 normal karaciğer biyopsisi ayrıntılı şekilde, histopatolojik olarak incelenmiş ve grupları immunhistokimyasal olarak CD68 ve SMA boyaları ile boyanmış, Kupffer hücreleri ve stellat hücreler açısından değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler arasındaki farklar ve bağlantılar istatistiksel olarak incelenmiştir.Histopatolojik değerlendirmede gruplar arasında yağlanmanın derecesi, noktasal nekroz sıklığı ve bağ dokusu artımı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulduk (p< 0.0001). Olgulardaki Kupffer hücreleri CD68 boyası ile değerlendirildiğinde, gruplar arasında hücre sayısı açıdan bir fark bulunamadı, buna rağmen lipogranülom yapıları sadece NASH grubunda izlendi (p<0.0001), agregat yapıları ise, NASH ve hepatosteatozlarda izlenirken, normal karaciğerlerde saptamadık (p<0.0001). Ayrıca lipogranulom ve agregat yapılarının görülme sıklığının Brunt grade'i ile doğru orantılı olarak arttığı, yani karaciğerdeki hücre hasarının derecesini belirlediğini izledik. Histopatolojik değerlendirmede, transaminazları normal seyreden hastaların çoğunda, PMNL'lerden zengin noktasal nekroz görüldüğünden, bu bulgunun NASH tanısına yardımcı olduğu düşünülmemektedir, ancak lipogranülom formasyonu NASH'e özgü bir bulgu olarak izlenmiştir. Kupffer hücre toplulukları H-E ve CD68 boyaları ile karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, CD68 boyası ile Kupffer hücreleri izlenen alanlar H-E kesitlerde çoğunlukla tanınmamakta, mononükleer yangı ve endotel proliferasyonu ile karıştırılabilmektedir. Sonuç olarak, NASH'li karaciğer olgularında tanıyı doğrulamak ve hücre hasarının derecesini belirlemek için, konvansiyonel boyalar dışında, CD68 immunhistokimyasının da yapılması önerilebilir.Brunt stageleri ile stellat hücre aktivasyonu arasında bulunan anlamlı bağlantı (p<0.0001) da stellat hücrelerin, NASH'de fibrozis gelişiminde primer rol oynadığı bilgisini bir kere daha doğrulamaktadır. Olgularımızdan yalnızca 3 tanesinde izlenen demir birikimi ise, bize NASH etyopatogenezinde, bu olayın yerinin olmadığı izlenimini vermektedir.Sonuç olarak, NASH gelişimi, histopatolojik olarak yağlanmanın, noktasal nekrozların ve fibrozisin gelişimi ile direkt olarak bağlantılıdır. Bu hastalığın patogenezinde, prognozunda ve tanısında Kupffer hücreleri önemli rol oynamaktadır. Bu hastalarda, biyopsi materyellerinin CD68 ile değerlendirilmeleri, Kupffer hücreleri hakkında anlamlı bilgiler verecektir. NASH'lilerde stellat hücre aktivasyonu ise fibrogenezde önemli rol oynamaktadır. Demir birikiminin ise etyopatogenezde rolü yoktur.

NASH is a chronical disease whose prevalence has recently risen in line with obesity and which goes on with steatose and inflamation in liver. Biopsy is mainly required method for diagnosis.The pathophysology of NASH has not been enlightened completely. However, with other factors, some cytokines (TNF-?, IL-1, IL-6, IL-8, IL-10 ve TGF-ß) plays an important role. Kupffer cells are the elements of RES located in liver and have the ability of cytokine secretion. It is possible that these cells play an important role in developing inflamation and fibrosis through cytokines they secrete in NASH. The stellat cells are the ones which can synthesize and secrete the cytokines and growing factor and also play an important role in developing fibrous tissue. Kupffer cells activate the stellat cells and fibroblasts with the cytokine secretion such as TGF ß, TNF-? and IL-1.The aim of this work is to study the distribution patterns and intensity of Kupffer cells and stellat cells which possibly play an important role in making secret in NASH aetiopathogenesis and to determine the difference in normal tissue and NAFLD (Nonalcoholic fatty liver disease) in liver needle biopsies. In eddition we will try to find new diagnostic and prognostic histopathological markers for NASH. With this aim, we searched histopatologigally in detail 63 NASH, 13 hepatosteatosis, 13 viral hepatitis with NASH and 17 normal liver biopsies which were examined in our institute. Then we stained the groups immunhistochemically with CD68 and SMA stains to detect Kupffer and stellat cell population. We examined the difference and relation between the data statistically.The grade of steatosis, spotty necrosis and fibrosis is statistically different between NASH and hepatosteatosis group (p<0.0001). After studying the Kupffer cells in case with CD68 stain, we did not find any differences in number, yet the lipogranalom structures were only seen in NASH group. We did not find aggregate structures in normal livers.Furthermore, we saw that the appearance prevalance of lipogranulom and agregat structures rose directly proportionally with the Brunt grade, that is it stated the grade of the cell injury in liver. In hitopathologic study, since spotty necrosis were common in most of the patients whose transaminazis are normal, it is not believed this finding will help to diagnose NASH. On The other hand, lipogranulom formation seem to be a special finding for NASH. Additionally, aggregates and lipogranulomas were identified clearly with CD68 stain but coud be misdiagnosed as , mononuclear inflammation or endothel proliferation in H-E stains. As a result we recommend to perform the CD68 immunhistochemical as well, apart from conventional stains in order to determine the cell injury and to confirm the diagnosis in liver biopsy materials with NASH.The important relation between Brunt stages and stellate cells activation verified once more that the stellat cells play an important role in developing fibrosis in NASH. The iron deposit seen in only 3 cases none of which were NASH. (p<0.0001).Finally the grade of steatosis, spotty necrosis and fibrosis is directly related with NASH formation. Kupffer cells play an important role in NASH pathogenesis, prognosis and diagnosis. In these patients, when these biopsies are studied with CD68 stain, it will provide meaningful information about Kupffer cells. In livers with NASH, the stellat activation plays an important role in fibrogenesis. Yet, iron deposit has no role on etyopathogenesis.