Diş Hekimliği Fakültesi ve Sağlık Bakanlığı Hastaneleri diş polikliniklerine başvuran hastaların sağlık okuryazarlığı ve periodontal indekslerinin karşılıklı olarak değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETDiş Hekimliği Fakültesi ve Sağlık Bakanlığı Hastaneleri Diş Polikliniklerine Başvuran Hastaların Sağlık Okur Yazarlığı ve Periodontal İndekslerinin Karşılıklı Olarak DeğerlendirilmesiGiriş ve Amaç: Ağız ve diş sağlığı genel sağlığın ayrılmaz bir bütünüdür. Bireylerin sağlıklarını devam ettirebilmeleri veya hastalık durumunda doğru kararları alabilmeleri, sağlıkla ilgili bilgiye ulaşma, anlama, değerlendirme ve uygulama becerileri ile alakalıdır. Bu çalışmada sağlık okuryazarlığı düzeyi ile bireylerin diş ve dişeti sağlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.Materyal ve Metot: Çalışma Nisan-Ekim 2019 tarihleri arasında tezin yürütüldüğü Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilim Dalı yanı sıra Erzurum ili ölçeğinde hasta yoğunluğu en yüksek olan Ağız Diş Sağlığı Merkezi ve Mareşal Çakmak Devlet Hastanesi Diş Polikliniklerinde planlanmıştır. Çalışmaya bu üç sağlık kuruluşuna başvuran yetişkinler arasından rastgele seçilen toplamda 342 birey dahil edilmiştir.Çalışmaya katılmaya gönüllü olan bireylere öncelikle sosyodemografik özelliklerinin ve günlük oral hijyen alışkanlıklarının sorgulandığı bir anket formu yöneltilmiştir. Diş ve dişeti sağlığının değerlendirilmesi için DMFT değeri, gingival indeks, plak indeksi ve Community Periodontal Indeks of Treatment Needs (CPITN) indeksleri tercih edilmiştir. Katılımcıların sağlık okuryazarlığı düzeyi Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32) ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın verileri SPSS 22.0.0 (Statistical Package for Social Sciences) programı ile analiz edilmiştir. Gruplar arasında numerik verilerin farkının belirlenmesinde Student-t testi, gruplar arasında kategorik verilerin karşılaştırılmasında ise χ2 testi, korelasyon analizi için ise Pearson Korelasyon analizi testi, sayısal değerlerin karşılaştırmasında Mann Withney U testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmaya 342 kişi dahil edilmiştir. Görüşülen kişilerin yaş ortalaması 36,8±11,3 olup, %60'ı (n=205) kadın, %40'ı (n=137) erkek bireylerdir. Katılımcıların ortalama TSOY-32 puanı 22,85±8 olarak belirlenmiştir. En az alınan puan 2,60, en fazla alınan puan 41,67 olarak hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan kişilerin başvuru yaptıkları kuruluşa göre TSOY-32 puanları gruplandırıldığında, Diş Hekimliği Fakültesine başvuran kişilerin ortalama puanı 25,12±7,8, Ağız Diş Sağlığı Merkezine başvuranVIkişilerin 21,11±8,1 ve Mareşal Çakmak Hastanesi Diş Polikliniklerine başvuran kişilerin 22,31±7,7 olarak hesaplanmıştır. Bu verilere göre Diş Hekimliği Fakültesine başvuru yapan bireylerin sağlık okuryazarlık düzeyi daha yüksek olarak değerlendirilmiştir (p<0,05).İlkokul ve altı eğitim seviyesi ile lise ve üniversite eğitim seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark görülmüştür (p<0,05). Sağlık okuryazarlığı ortalama puanı, diş fırçalama sıklığı günde bir ve iki olan bireylerde 25,36, aklına geldikçe diş fırçalayanlarında ise 17,66 olarak hesaplanmıştır (p<0,05). Sağlık okuryazarlık düzeyi yüksek olan bireylerin gingival indeks ve CPITN indeks değerlerinin daha düşük olduğu görülmüştür (p<0,05). Sağlık okuryazarlık düzeyi yükseldikçe oral hijyen alışkanlıkları konusunda daha bilinçli davranış sergilendiği izlenilmiştir.Sonuç ve Öneriler: Bu çalışma sonucunda sağlık okuryazarlık düzeyi yüksek olan bireylerin oral hijyen alışkanlıkları konusunda daha dikkatli oldukları, buna bağlı olarak diş ve dişeti sağlığının daha iyi olduğu belirlenmiştir. Ancak sağlık okuryazarlığının yüksek olması ağız ve diş sağlığı hakkında yeterli bilgiye sahip olmayı mutlak bir şekilde sağlamamaktadır. Bu nedenle ağız ve diş sağlığı farkındalığı sağlamak için; sağlık okuryazarlık düzeyinin arttırılmasının yanı sıra ağız ve diş sağlığı okuryazarlık düzeyinin de arttırılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Periodontal indeksler, Sağlık okuryazarlığı, TSOY-32 ölçeği

ABSTRACTEvaluation of Health Literacy and Periodontal Indexes of Patients Receiving Heath Care from the Dental Polyclinics in Dentistry Faculty and Public HospitalsAim: Oral and dental health is an indispensable component of general health. The ability of individuals to maintain their health or to make the right decisions in case of illness is related to their ability to access, understand, evaluate and apply health-related information. In this study, it was aimed to analyze the relationship between the level of health literacy and the dental and gum health of individuals.Materials and Methods: The study was carried out at the Ataturk University Faculty of Dentistry Periodontology Department, where the thesis was completed, as well as the dental polyclinics at the state hospitals with the highest patient density in Erzurum namely the Oral Dental Health Center and the Maresal Cakmak State Hospital between April and October 2019. A total of 342 patients randomly selected from adults who applied to get health care from these three health centers were included in the study.A questionnaire form, in which the sociodemographic characteristics and daily oral hygiene habits of the individuals who were willing to participate in the study, were performed. The DMFT value, gingival index, plaque index, and Community Periodontal Index of Treatment Needs (CPITN) indices were preferred to evaluate dental and gum health. The health literacy level of the participants were evaluated according to the Turkey's Health Literacy Scale-32 (Tsoy-32). The data were analyzed using SPSS 22.0.0 (Statistical Package for Social Sciences) program. The student-t test was used for determining the differences between the groups, χ2 test for comparing the categorical data between the groups, the Pearson Correlation analysis test for correlation analysis, and the Mann Withney U test for comparing the numerical values. Statistical significance level p<0.05 was considered.Results: 342 individuals were included in the study. The average age of the interviewees is 36.8 ± 11.3 and 60% (n = 205) are female and 40% (n = 137) are male. The average TSOY-32 score of the participants was determined as 22.85 ± 8. The minimum score was calculated as 2.60 and the highest score was 41.67. When the TSOY-32 scores of the participants of the study were grouped according to the institutions they applied, the average scores of those who applied to the Faculty of Dentistry, the Dental Polyclinics of the Oral and Dental Center and the Mareşal Çakmak Hospital were 25.12VIII± 7.8, 21.11 ± 8.1 and 22,31±7,7, respectively. As a results it was determined that the health literacy level of individuals who applied to the Faculty of Dentistry was higher than thos of the others at p <0.05 significance level.There was a statistically significant difference between primary and lower education levels and high school and university education levels (p <0.05). Health literacy average score was calculated as 25.36 for individuals with one and two toothbrushing frequencies per day, and 17.66 for individuals who toothbrushes when they remember (p <0.05). Individuals with high health literacy levels were found to have lower gingival index and the CPITN index values (p <0.05). As the health literacy level increased, it was observed that there was more conscious behavior about oral hygiene habits.Conclusion: As a result of this study, it was determined that individuals with high level of health literacy are more careful about oral hygiene habits and accordingly, dental and gum health is better. However, high health literacy does not necessarily provide sufficient information about oral and dental health. For this reason, it is recommended to increase the level of health literacy for oral and dental health, as well as to increase the level of oral and dental health literacy.Keywords: Periodontal indices, Health literacy, TSOY-32 scale