Açıklanamayan infertilitesi olan hastaların endometriyumlarında doğal öldürücü hücre yoğunluğunun değerlendirilmesi

Abstract

Açıklanamayan infertilitesi olan hastaların endometriyumlarında doğal öldürücü hücre yoğunluğunun değerlendirilmesi.01/02/2009-05/03/2010 tarihleri arasında 34 kadın çalışmaya dahil edildi. Çalışma gurubundaki 22 kadın açıklanamayan infertilitesi olan ve en az üç kez gonadotropinlerle ovulasyon indüksiyonu yapılmasına rağmen gebe kalamamış hastalardan seçildi. Kontrol gurubundaki 12 kadın ise en az 3 yaşayan çocuğu olan, özgeçmişlerinde kötü obstetrik öyküsü, kendiliğinden düşük ve başarısız implantasyonu düşündüren gebelik geçmişi olmayan, hastanemize rahim içi araç uygulaması için başvuran gönüllüler arasından seçildi. Açıklanamayan infertilite tanımı en az 1 yıllık düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamamış ve yapılan temel infertilite değerlendirme testlerinde bir sorun saptanmamış hastalar olarak kabul edildi. Açıklanamayan infertilitesi olan grup olarak yapılan temel infertilite değerlendirme testlerinde ovulasyonun normal olduğunu gösteren laboratuar testleri, tubal pasajın ve endometriyum kavitesinin düzenli olduğunu gösteren histerosalpingografi ve normal sperm parametreleri olan erkek faktörü dışlanmış hastalardan seçildi. Hastaların hepsinde en az 3 kez gonadotropinlerle ovulasyon indüksiyonu ve ardından intra uterin inseminasyon uygulanmasına rağmen gebelik elde edilememişti. Hastaların adet dönemlerinin üçüncü günü bakılan antral folikül sayıları ortalaması sol over için 6, sağ over için 7 olarak tespit edildi. Ayrıca, hastaların bakılan bazal hormon düzeylerinden FSH, LH, E2 ve prolaktin seviyelerinde anormallik saptanmadı. Endometriyum örneklemesi steril karman kanül ve şırınga ile siklusun 20-24 günlerine denk gelen midluteal dönemde, ultrasonografi ile saptanan ovulasyondan sonraki 7. günde yapıldı. Her iki gruptaki hastalardan alınan endometriyum örnekleri akım sitometrisi ile inceleme ve histolojik günleme için ayrıldı. Histolojik inceleme ve günleme için Noyes klasifikasyonu esas alındı.Endometriyum CD4+ hücre yüzdesinin açıklanamayan infertilite grubunda ortanca değeri 3.31 (0.11-8.97) iken kontrol grubunda 5.81 (3.12-13.95) olarak tespit edilmiştir. Açıklanamayan infertilite grubunda endometriyum CD4+ hücre yüzdesi istatiksel açıdan kontrol grubunda anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p=0.02). İki grup CD4/CD8 oranları karşılaştırıldığında ise açıklanamayan infertilite grubunda CD4/CD8 oranı median değeri 0.42 (0.05-8.00) iken, kontrol grubunda 0.76 (0.5-2.80) olarak tespit edilmiştir. Kontrol grubunda CD4/CD8 oranı istatiksel açıdan anlamlı olarak açıklanamayan infertilite grubundan daha düşük saptanmıştır (p=0.016). Çalışmamızda endometriyum CD103+ hücre yüzdeleri açısından karşılaştırıldığında açıklanamayan infertilite grubunda ortanca değeri 4.40 (0.10-24.06) bulunurken kontrol grubunda 6.73 (2.83-15.46) olarak tespit edilmiştir. CD103+ ortanca değeri kontrol grubunda, açıklanamayan infertilite grubundan istatiksel olarak anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur (p=0.02). Endometriyum CD16+ hücre yüzdesi açısından açıklanamayan infertilite grubunun ortanca değeri 0.12 (0.001-4.64) iken kontrol grubunda 0.001 (0.001-0.68) olarak saptanmıştır. Bu değerler açısından kontrol grubunun ortanca değeri açıklanamayan infertilite grubundan istatiksel olarak anlamlı derecede daha düşük bulunmuştur (p=0.01).Sonuç olarak, CD 16 + hücre yüzdesinin açıklanamayan infertilite grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak fazla olması bu hastalardaki endometriyumdaki sitotoksik aktivitenin fazla olmasına ve infertilite sebebini açıklamada yol gösterici olabilir. Ayrıca, açıklanamayan infertilite grubundaki CD103+ ( ? E ? 7) hücre yüzdesinin az olması, CD 103 ( ? E ? 7) molekülünün dendritik hücre ve T lenfositler için E-kadherin bağlanma noktası olduğu düşünüldüğünde bizi endometriyal dendritik hücre tutunmasında bir anormallik olduğu sonucuna götürebilir. Çünkü, birçok çalışma bize özellikle implantasyon penceresinde endometriyal dendritik hücre azalmasının implantasyon başarısızlığı ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu bağlamda CD103+ ( ? E ? 7) hücre yüzdesinin açıklanamayan infertilite grubunda azalması bu hastalardaki infertilitenin nedenlerinden birisi olabilir.Anahtar kelimeler: Açıklanamayan infertilite, doğal öldürücü hücre, integrin ? E ? 7

Evaluating natural killer cell density in endometrium of patients with unexplained infertility. Between the dates 01.02.2009-05.03.2009 34 women were included for the study. 22 women with unexplained infertility without any pregnancy outcome despite induction of ovulation at least 3 times with gonadotropines were chosen for the study group. 12 women who have at least 3 live births and don?t have any spontan abortion or implantation failure were chosen from the volunteers requesting to the hospital for intrauterin device aplication. The patients who have normal results for infertility tests and don?t have any pregnancy outcome despite regular sexual relation for at least a year were defined as unexplained infertility. The unexplained infertility group was chosen from the patients who have normal blood parameters for ovulation functions, normal hysterosalpingography findings for tubal passage and endometrial cavity and normal spermiogram without male factor. Non of the patients had a pregnancy outcome despite 3 times intrauterin insemination after induction of ovulation with gonadotropines. The number of follicules in the third day of menstruation period were 6 for left over and 7 for right over. Also FSH, LH, E2 and prolactin levels were normal. Endometrial sampling was made with sterile karman cannula between the 20-24 th days of menstruation period defined as midluteal term after 7 days of ovulation examined with ultrasonography. The endometrial samples from each 2 groups were saved for flow cytometry and histological dating. Noyes clasification was used for histological exam and dating. The mean value of CD4+ cell ratio in endometrium for unexplained infertility group was 3.31 (0.11-8.97) and for control group it was 5.81 (3.12-13.95). CD4+ cell ratio of unexplained infertility group was statisticly higher than control group (p=0.02). To compare CD4/CD8 ratios for both 2 groups the mean value for unexplained infertility group was 0.42 (0.05-8.00) and the mean value for control group was 0.76 (0.5-2.80). CD4/CD8 ratio of control group was statisticly higher than unexplained infertility group (p=0.016). The mean values of CD103+ cell ratios in endometrium was 4.40 (0.1-24.06) for unexplained infertility group and 6.73 (2.83-15.46) for control group. The mean value of CD103+ cells was statisticly higher in control group (p=0.02). The mean value of CD 16+ cell ratio in endometrium was 0.12 (0.001-4.64) for unexplained infertility group and 0.001 (0.001-0.68) for control group. For CD16+ the mean value of control group was statisticly lower than unexplained infertility group (p=0.01). As a result, higher levels of CD16+ cells in unexplained infertility group can explain infertility with more cytotoxic activity in these patients. Lower levels of CD103+ in unexplained infertility group can explain a dendritic cell connection failure so that CD103 is a connection point for e-cadherin in dendritic cells and T lymphosites. Because many research results show that decrase of dendritic cells especially in implantation window is related with implantation failure. So that lower levels of CD103+ cells in unexplained infertility group can explain a reason for infertility of these patients.Key words: Unexplained infertility, natural killer cell, integrin ( ? E ? 7)