Akut myeloid lösemi hastalarında kemoterapinin büyüme faktörleri üzerine etkileri

Abstract

AMAÇAkut lösemilerde remisyon sağlanması için kullanılan kemoterapi ilaçları ağır derecede nötropeni, trombositopeni ve anemiye neden olmaktadır. Hastalığın kendisi dışında, bu sitopeniler mortalite ve morbiditede önemli ölçüde artışa neden olmaktadır. Kemik iliği ve periferik kandaki her hangi bir hücre dizisindeki azalma, kendine ait diziye özgü büyüme faktörü düzeyinde artış ile düzeltilmeye çalışılır; nötrofil, eritrosit ve trombositlerin kemik iliğindeki öncüllerinin azalmasının, sırası ile G-CSF, EPO ve TPO nun serum düzeylerinde artışa neden olması beklenir. Biz bu çalışmada, bu faktörlerin AML li hastalarda tanı sırasında, kemoterapiye bağlı ağır kemik iliği süpresyonu sırasındaki düzeyleri ve son olarak da kemik iliğinde rejenerasyonun başlayıp öncü hücrelerin sayısının arttığı dönemdeki düzeyleri saptamayı planladık.GEREÇ VE YÖNTEMAML tanısı konularak remisyon indüksiyon tedavisi için kliniğe yatırılan 22 hasta alındı. K/E oranı 6/16 idi. AML hastalarında kemoterapi öncesi, kemoterapinin 7. günü ve sitopenilerin düzelmeye başladığı 21. günde serumda, üç adet diziye özgü büyüme faktörünün (G-CSF, TPO ve EPO) düzeyleri saptandı.BULGULARG-CSF için 0. gün tedavinin bittiği 7. gün ve yine tedavi öncesi ile kemik iliğinde öncü hücrelerin arttığı 21. günler arasındaki serum düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptandı (0?7. gün için p: 0,0003; 0?21.gün için p: 0,0085). EPO düzeyleri 7. günde en yüksek seviyede tespit edildi. Tedavi öncesi ile süpresyonun en fazla olduğu 7.gün arasında ve süpresyonun en fazla olduğu dönemle öncü hücrelerin arttığı dönem arasında anlamlı farklılık saptandı (0?7. gün için p: 0,0072; 7?21.gün için p: 0,048). Serum TPO düzeylerinde de aynı şekilde değişimler gözlendi ancak bu değişimler anlamlı değildi.SONUÇG-SCF ve EPO düzeylerindeki bu değişimin, periferdeki olgun hücrelerin ve kemik iliğindeki öncü hücrelerin sayısı ile ters orantılı olarak arttığı bir geri besleme mekanizmasına bağlı olduğu söylenebilir. Megakaryosit kitlesindeki artışın TPO katabolizmasını artırarak düzeylerinde düşmeye neden olduğu bilinmektedir. Çalışmamızda, trombosit sayısına bağlı olarak TPO düzeyindeki değişimler G-CSF ve EPO düzeylerindeki değişimlere benzerlik göstermektedir. Ancak bu, istatistiksel olarak anlamlı değildi. Bu durum, trombosit gereksinimine göre devreye giren geri besleme mekanizmasının da bir miktar rol oynadığını gösterebilir.

INTRODUCTIONChemotherapeutic agents used in remission induction therapy of acute leukemia patients cause severe neutropenia, thrombocytopenia and anemia. Besides the disease itself, these cytopenias lead to a considerable amount of mortality and morbidity. A decrease in any cell line in either bone marrow or peripheral blood causes an increase in the corresponding growth factor in order to correct cytopenia. Hence, decrease in progenitors of neutrophils, erythrocytes and platelets should increase levels of G-CSF, EPO and TPO, respectively. In this study, we aimed to find out the levels of growth factors at the time of diagnosis, at the time of severe myelosupression due to chemotherapeutic agents and when regeneration takes place at the bone marrow.MATERIALS AND METHODSTwenty-two patients who were diagnosed as AML are included to the study.(F/M: 6/16) G-CSF, EPO, TPO levels are measured in the sera of AML patients at 3 different time points of remission induction treatment; before the start of therapy, at the 7th day of treatment, at the 21st day of treatment.RESULTSG-CSF levels at day 0 were significantly less than both G-CSF levels at day7 and at day 21(p: 0.0072, p:0,048, respectively). EPO levels were highest at day 7 and difference between eritropoietin levels at day 0 and day 7, at day 7 and day 21 were statistically significant.(Day 0-Day 7 p: 0.0072; Day7-Day 21 p: 0.048) TPO levels were highest at day 7, too. But differences between TPO levels at day 0 and day 7, at day 7 and day21 were not statistically significantDISCUSSIONChanges in G-CSF and EPO levels suggests a feedback mechanism which translates into a reverse correlation between bone marrow and peripheral blood cell count. It?s known that an increase in megakaryocyte count leads to a decrease in TPO level. In our study, changes in TPO levels are similar to changes in G-CSF and EPO levels but it isn?t statistically significant. The feedback mechanism which ensues according to the needs of platelet may play a role in this situation.