Yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda gelişen ventilasyon ilişkili pnömoninin risk faktörlerinin, olası etkenlerinin ve mortalite etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı ventilatör ilişkili pnömoni (VİP) insidansı ve risk faktörlerini belirlemek, etken mikroorganizmaların dağılımını saptamak, VİP ve diğer risk faktörlerinin mortalite ile ilişkisini değerlendirmektir.Yöntemler: Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesi' nde 01 Mayıs 2009 ile 31 Ekim 2010 tarihleri arasında, > 48 saat süre mekanik ventilasyon gereken hastalar çalışmaya alınmıştır. Mekanik ventilatöre bağlanmayan, bağlandığında pnömonisi olan veya mekanik ventilatöre ? 48 saat sürede bağlanan hastalar çalışmaya alınmamıştır. Hastalar günlük vizitlerle takip edilip, hasta verileri standart hasta formuna kaydedilmiştir. VİP tanımı modifiye Center for Disease Control (CDC) kriterlerine göre yapılmıştır. VİP tanımını güçlendirmek için her hastada Klinik Pulmoner Enfeksiyon Skoru (KPES) hesaplanmış ve ? 6 olan hastalar VİP olarak değerlendirilmiştir. İstatistiksel analizler SPSS 13,0 paket programında yapılmıştır.Bulgular: Çalışma süresince kriterlere uyan 127 hastadan 71' i (%55,9) kadın, 56' sı (%44,1) erkekti. VİP hızı 1000 ventilasyon günü için 29,52 ve mekanik ventilatör kullanım oranı ise 0,59 olarak bulunmuştur. Tek değişkenli analizde 40-59 yaş (p=0,048), YBÜ' de yatış süresi (p=0,000), trakeostomi uygulanması (p=0,000), önceden antibiyotik kullanılmasının (p=0,041) VİP gelişmesi ile ilişkisinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Çok değişkenli lojistik regresyon analinizde ise YBÜ' de yatış süresi, VİP gelişimini arttıran bir risk faktörü olarak bulunmuştur (RR: 1,122; GA %95: 1,055-1,192). Çalışmamızda tek değişkenli analiz sonucunda mortalite ile ilişkisi incelenen değişkenlerden; ? 60 yaş (p=0,004), kadın cinsiyet (p=0,012), > 15 APACHE II skoru (p=0,003), trakeostomi bulunması (p=0,048), McCabe Jackson sınıflamasına göre grup 2 (p=0,000) mortalite ile ilişkili bulunmuştur. Çok değişkenli lojistik regresyon analizinde ise mortalite için risk faktörü olarak ? 60 yaş (RR: 3,920; GA %95: 1,560-9,850), kadın cinsiyet (RR: 2,235; GA %95: 1,023-4,880), önceden antibiyotik kullanımı (RR: 2,267; GA %95: 1,005-5,114), > 15 APACHE II skoru (RR: 2,575; GA %95: 1,092-6,071) bulunmuştur. VİP etkeni olarak tespit edilen mikroorganizmalardan ilk üç sırayı Acinetobacter baumannii (%38,3), Pseudomonas aeruginosa (%23,4) ve Staphylococcus (%14,9) türlerinin aldığı tespit edilmiştir. Acinetobacter baumannii' de %91,7, Pseudomonas aeruginosa' da ise %77,3 oranında çoklu ilaç direnci (ÇİD) tespit edilmiştir.Sonuçlar: Çalışmamızda VİP gelişmesi için YBÜ' de yatış süresi tek bağımsız risk faktörü olarak bulunmuştur. YBÜ' lerden mümkün olan en erken dönemde hastanın taburcu edilmesi ya da invaziv olmayan bir YBÜ' ye alınmasının enfeksiyon oranlarını azaltabileceği kanısındayız. Gereksiz antibiyotik kullanımı zaman içerisinde etken mikroorganizmalarda direnç artışına sebep olmakla birlikte hem enfeksiyon gelişimi hem de mortaliteyi artırmaktadır. Bizim çalışmamızın verileri bu bilgiyi desteklemekte olup, gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilmesinin mortaliteyi anlamlı şekilde azaltacağı kanısındayız.Anahtar sözcükler: Yoğun bakım ünitesi, ventilatör ilişkili pnömoni, risk faktörleri, antibiyotik direnci

Objective: The objective of this study is to determine the insidence and risk factors of VAP, clarify the distrubution of the predominant microorganism and evaluate the relation between risk factors and mortality in ICU patients.Methods: Patients who need mechanical ventilation for longer than 48 hours at Kocaeli University Medical Faculty Anestesthesia and Reanimation Intensive Care Unit between 01 May 2009-31 October 2010 were accepted to study. Patients who have diagnosis of pneumonia before mechanical ventilation support and need mechanical ventilation ? 48 hours are excluded from study. We followed patients vital sign, physical examination and laboratuary findings daily and recorded these data on standart patient forms. VAP is defined according to modified Center for Disease Control (CDC) criterias. Clinical Pulmonary Infection Score (CPIS) was calculated to enforce VAP definition for every patient and ?6 is defined as VAP. SPSS 13.0 package programme was used for statistical analysis.Results: 127 patients who were appropriate for criterias were included the study. 71of them were female (%55,9), 56 of them were male (%44,1). For 1000 ventilation days, VAP rate was 29,52 and mechanical ventilator usage ratio was 0,59. In univariate analysis; 40-59 age (p=0.048), length of stay in ICU (p= 0.000), implementation of tracheostomy (p= 0.000), prior use of antibiotics (p= 0.041) were found significantly associated with the development of VAP. In multi-variable logistic regression analysis, length of stay in ICU was found as a risk factor for increased VAP development (OR: 1,122; CI %95: 1,055-1,192). In our study as a result of univariate analysis, ? 60 years of age (p= 0.004), female gender (p=0.012), >15 APACHE II score (p =0.003), implementation of tracheostomy (p= 0.048) and McCabe Jackson classification group 2 (p= 0.000) were found associated with mortality. In multi-variable logistic regression analysis; ?60 years of age (OR: 3,920; CI %95: 1,560-9,850), female gender (OR: 2,235; CI %95: 1,023-4,880), prior antibiotic usage (OR: 2,267; CI %95: 1,005-5,114), >15 APACHE II score (OR: 2,575; CI %95: 1,092-6,071) were found as risk factors for mortality. Acinetobacter baumannii (%38,3), Pseudomonas aeruginosa (%23,4) and Staphylococcus (%14,9) species were the most common VAP agents. Multi-drug resistance (MDR) rates was %91,7 in Acinetobacter baumannii, %77,3 in Pseudomonas aeruginosa .Conclusions: In our study, the length of stay in ICU was found only significant risk factor for VAP. We believe that early discharge or taken to non-invasive ICU may reduce infection rates in ICU?s. Unnecessary antibiotic usage increases the drug resistance, development of infection and mortality. Our study data supports this knowledge and we conclude that, to avoid unnecassary antibiotic usage will significantly decrease mortality.Key words: Intensive care unit, ventilator associated pneumonia, risk factors, antibiotic resistance