3-18 yaş kistik fibrozis tanılı hastaların solunum fonksiyonlarının impuls osilometri ve spirometri ile değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve Amaç KF'de hastaların kliniğinin ağırlığını, yaşam kalitesini ve süresini belirlemesi nedeni ile tutulan sistemlerden en önemlisi solunum sistemidir. SFT'leri hastalığın ağırlığını belirlemede ve prognozu öngörmede oldukça değerlidir. FEV1 değeri, prognoz ve mortalite ile doğrudan ilgili bir parametredir ancak spirometrik yöntemlerin uygulama zorluğu nedeni ile küçük yaş grubu ve şiddetli aciğer hastalığı olanlarda doğru sonuç vermemektedir. Bu nedenle, invazif olmayan ve kolay uygulanabilen yeni yöntemlerin geliştirilmesine ihtiyaç vardır. İOS yöntemi noninvazif, kolay uygulanabilen, akciğerlerin periferik ve santral hava yollarına ait sorunlarını duyarlı bir şekilde saptayabilen yeni bir yöntemdir. Çalışmamız, 3-18 yaş aralığındaki KF'li hastaların solunum fonksiyonlarının spirometrik ve osilometrik yöntemler ile değerlendirip, iki testin korelasyonuna bakılması ve küçük yaş grubunda ise İOS'nin akciğer fonksiyon bozukluğunu saptayabilirliğinin değerlendirilmesi amacı ile yapılmıştır. Bu çalışma bilgilerimize göre ülkemizde İOS yöntemi ile KF'li hastaların solunum fonksiyonlarının değerlendirildiği ilk çalışmadır. Gereç ve Yöntem Kocaeli Üniversitesi ve Marmara Ünivesitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları BD'ları tarafından KF tanısı ile izlenmekte olan, 3-18 yaş aralığındaki 49 hasta çalışma grubu, benzer yaş grubunda solunum açısından hiçbir sorunu olamayan sağlıklı 45 çocuk ise kontrol grubu olarak alındı. Hastaların tümüne SK skoru uygulandı ve P.Aureginosa, S.Aureus kolonizasyonu ve APBA varlığı, rutin kullanmakta olduğu solunum sistemine yönelik tedavileri (oral/inhaler/nebül) kayıt edildi. Her kontrolde hastaların semptom skorlaması yapıldı, oksijen saturasyonuna bakıldı ve fizik muayenesi yapıldıktan sonra solunum fonksiyon testleri uygulandı. Akut alevenme yaşayan hastaların bu dönemde solunum fonksiyon testleri ayrıca yapıldı. Hastların tümüne İOS, uyum sağlayabilen 17'sine spirometri testi farklı zamanlarda toplam 3 kez ve alevlenme dönemlerinde uygulandı. Elde edilen verilerin istatistiksel analizleri SPSS 16 programı kullanılarak yapıldı. Bulgular Hasta grubunda 49, kontrol grubunda 45 olmak üzere toplam 94 hasta çalışmaya alındı. Hastaların İOS ile bakılan tüm frekanslardaki R değerleri (R5-10-15-20Hz), Z5, Fres ve AX değerleri kontrol grubuna göre daha yüksek, X değerleri (5-10-15-20Hz) ise kontrol grubuna göre daha düşük bulundu. Hastaların alevlenme sırasında ölçülen R5, R10, R15, R20, Z5, Fres ve AX değerleri stabil dönemdeki 1,2 ve 3. ölçüm değerlerine göre daha yüksek, X5, X10,X15, X20 değerleri ise daha düşük saptandı. Tüm parametrelerde, alevlenme ile 2. ve 3. ölçüm değerleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu. İOS ile spirometri ölçümlerinin korelasyonunda KF için altın standart olan FEV1 ile R5, R10, X5, X10, X15, Fres, Z5 ve AX değerleri, FVC ile X10, X15, Fres ve AX değerleri, FEV1/FVC ile R5, X15, Fres, Z5 ve AX değerleri korele bulundu. FEF25-75 ise R15 ve R20 haricindeki tüm değerler ile korele bulundu. Sonuç Çalışmamızda İOS ile ölçülen R(5-20Hz), X(5-20Hz), Z5, Fres ve AX parametrelerinin KF'li hastaların değişmiş akciğer fonksiyonlarını saptayabildiği gösterildi. Bu değerlerin akut alevlenmede akciğer fonksiyonlarındaki kötüleşmeyi ve tedavi sonrası iyileşmeyi tespit edebildiği gösterildi. İOS ile ölçülen özellikle X15, Fres ve AX değerlerinin KF'de etkilenmiş olan FEV1, FVC, FEV1/FVC ve FEF%25-75 değerlerinin tümü ile anlamlı korelasyon gösterdiği saptandı. Daha önceki çalışmalardan farklı olarak bu parametrelerin KF'li hastaların hava yollarını değerlendirmede duyarlı olabileceği düşünüldü. Ancak İOS yönteminin hastaların izleminde kullanılabilmesi için daha fazla hasta içeren daha uzun süren çalışmalarla eşik değerlerin saptanması gerekmektedir.

Introduction and Aim Respiratory system is one of the most important systems involved in cystic fibrosis (CF), since it identifies patients' clinical severity, quality and length of life. Pulmonary function test (PFT)'s are highly valuable in order to determine the severity of the disease and to predict the prognosis. FEV1 is a parameter directly connected to prognosis and mortality but because of the difficulty of the spirometric procedure it doesn't give accurate results for younger ages and patients with severe lung diseases. Therefore, there is a need for non invasive, simply conducted new methods. Impulse osscilometry (IOS) is a new, non invasive, easily performed method that responsively detects peripheric and central airway problems. The aim of the study was to evaluate the pulmonary functions with spirometric and oscillometric methods in the CF patients between the ages of 13-18 years old, to analyze the correlation of both tests and to evaluate the ability of IOS to detect pulmonary function abnormality at younger ages. As far as we know, this is the first study in our country that evaluates pulmonary functions of CF patients with IOS method. Materials and Methods Forty-nine children between the ages of 3-18 years old, followed with the diagnosis of CF at pediatric pulmonology clinics of Kocaeli University and Marmara University were enrolled in the study together with 45 healthy children without any respiratory problems at the same age group as the control group. SK scoring was performed to all patients and P. aureginosa, S. aureus colonization, presence of APBA and all other regular treatments they use for the respirotary system (oral/inhaler/nebulizer) were recorded from the patients' files. At each control, symptom scoring of the patients was performed, their oxygen saturation was recorded and PFT's were performed after physical examination. PFT's were also performed when the patients had acute exacerbation. IOS was performed by all patients and spirometry was performed by 17 patients who could perform it, three times at different time periods and at the time of acute exacerbation. The collected data were statistically analyzed with the SPSS16 program. Results Ninety-four children were enrolled in the study. Forty-nine of them were in the study group while 45 were in the control group. When the results of IOS were evaluated, resistance results (R5-10-15-20 Hz) at all frequencies, Z5, Fres and AX results were higher while reactance results (5-10-15-20Hz) at all frequencies were lower than those of the control group. Patients evaluated during exacerbation had higher R5, R10, R15, R20, Z5, Fres and AX values but lower X5, X10, X15, X20 values compared to those that are measured at 1st, 2nd and 3rd measurements during stable period. There was a statistically significant difference between measurements at exacerbation and 2nd and 3rd measurements at all parameters. When the correlation between IOS and spirometry results were evaluated, FEV1 which is the gold standard for CF, correlated with R5, R10, X5, X10, X15, Fres, Z5 and AX results, FVC correlated with X10, X15, Fres, and AX results and FEV1/FVC correlated with R5, X15, Fres, Z5, and AX results. FEF25-75 correlated with all parameters except R15 and R20 results. Conclusions In our study, it was shown that R (5-20 Hz), X (5-20 Hz), Z5, Fres and AX parameters that are tested with IOS were able to detect the lung function abnormalities of CF patients. It was shown that these measurements were able to detect the deterioration during acute excerbation and the recovery after the treatment. It was shown that the parameters which are measured with IOS specially X15, Fres, and AX have a significant correlation with FEV1, FVC, FEV1/FVC and FEF%25-75 that can be affected in CF. It was concedered that, different from the previous studies, these parameters might be more sensitive to evaluate the airways of CF patients. However, in order to be able to use IOS for the follow-up of CF patients, threshold values need to be determined with studies that goes on for longer periods and has more patients.