Çok düşük doğum ağırlıklı doğan 5-7 yaş arasındaki çocuklarda kemik mineralleşmesinin ikili enerjili x-ışını emilim ölçümüyle değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve AmaçSon yıllarda doğum öncesi bakım, yardımcı üreme teknikleri ve yenidoğan yoğun bakım alanlarındaki tıbbi gelişmeler erken doğan bebeklerin yaşam oranını artırmıştır. Ancak buna rağmen, morbiditede azalma olmamıştır. Bu sorunlardan biri de erken doğanın metabolik kemik hastalığına bağlı erken gelişen osteopeni ve osteoporozdur. Bu çalışmanın amacı, çok düşük doğum ağırlıklı ve erken doğum öyküsü bulunan 5-7 yaş arası çocuklarda kemik mineral yoğunluğunu (KMY) değerlendirmek ve doğum öncesi, doğum, doğum sonrası ve güncel değişkenler ile ilişkilerini belirleyebilmektir.Hastalar ve Yöntem Bu çalışma Şubat 2011-Eylül 2012 tarihleri arasında, prospektif ve kesitsel olarak gerçekleştirildi. Çalışmaya 2005-2008 yıllarında 1.500 gramın altında doğarak Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi yenidoğan yoğun bakım biriminde yatırılıp izlenen 5-7 yaş grubundaki çocuklar dahil edildi. Olguların dosya verileri ve güncel verileri incelendi. Ailelerinden onam alınarak KMY ölçümleri yapıldı.BulgularÇalışmaya toplam 75 olgu alındı (42 kız 33 erkek) ve tüm olguların KMY ölçümü yapıldı. Çalışma grubunun kemik yoğunluğu ölçüm değerleri DXA cihazının referans değerleri ile karşılaştırıldığında düşük bulundu. Lomber vertebra (L1-L4) Z skoruna göre kemik yoğunluğu olguların %78,66'sında (n: 59) normal, %21,33'ünde (n: 16) düşük saptandı. Kız ve erkek olguların, toplam femur Z skor (p=0.018), femur boyun KMY (p=0.001), toplam femur KMY (p=0.012) değerleri karşılaştırıldığında, kızlarda erkeklere oranla anlamlı olarak daha düşük saptandı. Annesinde preeklampsi olmayan çocukların tüm beden toplam KMY (p=0,037), tüm beden toplam kemik mineral içeriği (KMİ) (p=0.027), TBLH KMY (p= 0.004), TBLH KMİ (p=0.027), toplam femur KMİ (p=0.012) değerleri, annesinde preeklampsi olan çocukların değerlerine göre anlamlı olarak düşüktü. Olgular annelerinin gebelikte koryoamniyoniti olup olmamasına göre kümelendirilerek yapılan kemik yoğunluğu ölçümleri ile karşılaştırıldığında, koryoamniyonitin olduğu kümede kemik yoğunluğu ölçümleri (TBLH KMİ hariç) anlamlı olarak yüksek bulundu. İntra-ventriküler kanaması (İVK) olan olguların tüm vücut toplam Z skor (p=0.004), tüm vücut toplam KMY (p=0.001), toplam femur Z skor (p=0.025), toplam femur KMY (p=0.023) değerleri İVK'sı olmayan gruba göre istatistiksel olarak daha düşük saptandı. Doğum sonrası dönemde sistemik steroit kullanılan olguların tüm beden toplam KMY değerleri (p=0.021) kullanılmayan gruba göre anlamlı düzeyde düşüktü. İlk altı ay sadece anne sütü alan olguların femur boyun KMY değerleri ile ilk altı ay sadece mama alan olguların ölçümleri kıyaslandığında, anne sütü alan olguların değerleri (0.662±0.025), mama alanlara göre (0.598±0.016) istatiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptandı (p=0.034). Olguların son 2-3 hafta içindeki süt kullanımları ile femur boyun Z skor (r:0.259, p:0.028), KMİ (r:0.276, p:0.019), KMY (r:0.260, p:0.027) ve toplam femur Z skor (r:0.259, p:0.028) değerleri arasında anlamlı korelasyon saptandı. Okula giden çocukların L1-L4 Z skor (p=0.040), L1-L4 KMY (p=0.000), L1-L4 KMİ (p=0.000), tüm beden toplam KMY (p=0.009), tüm beden toplam KMİ (p=0.000), TBLH Z skor (p=0.041), TBLH KMY (p=0.001), TBLH KMİ (p=0.001), femur boyun KMY (p=0.012), femur boyun KMİ (p=0.004), toplam femur KMY (p=0.012), toplam femur KMİ (p=0.000) değerleri anlamlı derecede yüksekti. Olguların güncel boy, kilo ve VKİ artışı ile KMY (tüm beden Z skor hariç) ölçümleri karşılaştırıldığında aralarında anlamlı korelasyon saptandı. Yine güncel boy, kilo ve VKİ persantilleri 10 persantilden küçük ve 10 persantilden büyük olan kümeler karşılaştırıldığında tüm kemik yoğunluk parametereleri açısından istatiksel olarak anlamlı farklılık saptandı.Sonuç Çalışmamızda çok düşük doğum ağrılıklı ve erken doğan bebeklerde artan komplikasyonlardan biri olan kemik hastalıklarının doğum sonrası ve uzun dönemde büyümeyi ve kemik mineralizasyonunu etkilediği gösterildi. Çok düşük doğum ağırlıklı ve erken doğanlarda görülen hastalıkların, tedavide kullanılan ilaçların ve beslenmenin, güncel antropometrik ölçümlerin (boy, kilo ve VKİ) kemik sağlığı üzerine etkisini saptadık. Çok düşük doğum ağrılıklı ve erken doğanların kemik mineralizasyonunda azalma ve yetişkin dönemde doruk kemik kütlesinde azalma riskine karşı adölesan döneme kadar yakın takip edilmeleri gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Kemik mineral yoğunluğu, osteoporoz, çok düşük doğum ağırlık, prematurite

BackgroundRecently, medical developments in prenatal care, assisted reproductive technology and intensive care of newborns, have increased the survival of premature babies. However, there is no decrease in morbidity problems. Osteopenia and osteoporosis which result from metabolic bone disease of prematurity are one of those problems. The aim of this study is to evaluate the bone mineral densities (BMDs) of very low birth-weight (VLBW) and preterm born children aged 5 to 7 years and to determine the relationship with prenatal, natal, postnatal and current variables. MethodsThis is a prospective cross-sectional study conducted between February 2011 and September. Children aged 5 to 7 years who were born between the years of 2005 and 2008 with a birth weight of less than 1500 grams and were admitted to neonatal intensive care unit (NICU) of Kocaeli University Hospital. The previous and recent medical records were reviewed and BMDs were measured after parental consent. ResultsA total of 75 participants (42 female, 33 male) were included in the study and BMDs of all the participants were measured. When the BMD values of the study group were compared with the reference data of the DXA machine, they were found to be lower.According to the Z score at the lumbal spine (L1-L4), 78.66% (n: 59) of the children's BMD were found to be normal, whereas 21.33% (n: 16) were lower. When the total femoral Z score (p=0.018), femoral neck BMD (p=0.001) and total femoral BMD (p=0.012) were compared between girls and boys, girls were found to be lower than boys.Values of total body bone mineral content (BMC) (p=0.027), total body less head (TBLH) BMD (p=0.004), TBLH BMC (p=0.027) and total femoral BMC (p=0.012) were compared between the children born to mothers who had preeclampsia and children born to mothers who didn't have preeclampsia. The former was found to have lower values than the latter.Participants were grouped according to the history of corioamnionitis in their mothers during the pregnancy. Children born to mothers who had corioamnionitis showed to have significantly higher BMDs than the corioamnionitis-negative group (except for TBLH BMC).Children with the history of intraventricular hemorrhage (IVH) had lower values of whole body total Z score (p=0.004), whole body total BMD (p=0.001), total femoral Z score (p=0.025), total femoral BMD (p=0.023) than the participants with no history of IVH.The whole body BMD values of the children who were subjected to systemic steroit treatment in postnatal period were considerably lower than the children with no steroit treatment (p=0.021).Upon the comparison of BMD measurements of the children who were fed with only breast milk and the children who were fed with only formula for the first six months of life revealed that breast-fed children (0.662±0.025) had significantly higher femoral neck BMD (p=0.034) values than the formula-fed ones (0.598±0.016 ).There was statistically significant correlation between history of milk consumption of the participants for the last 2-3 weeks and the femoral neck Z score (r:0.259, p:0.028), BMC (r:0.276, p:0.019), BMD (r:0.260 p:0.027) and total femoral Z score (r:0.259, p:0.028). The mean Z score of the lumbal spine (p=0.040), the mean BMD of the lumbal spine (p=0.000), BMC of the lumbal spine (p=0.000), whole body BMD (p=0.009), whole body BMC (p=0.000), the mean Z score of THBLH (p=0.041), THBLH BMD (p=0.001), TBLH BMC (P=0.001), femoral neck BMD (p=0.012), femoral neck BMC (p=0.004), total femoral BMD(0.012), total femoral BMC (p=0.000) values were significantly high in school-age children. Comparison of the increase in current height, weight and BMI with the BMD measurements (except for whole body Z score) revealed significant correlation. Moreover, comparison of the children who were below 10th percentile for the height, weight and BMI and the children who were above 10th percentile with respect to all of the BMD parameters showed statistically significant difference.ConclusionIn our study, we have established that bone diseases, one of the increasing complications of VLBW and preterm children, affect growth and bone mineralization in the postnatal and the long term. We have revealed the effects of diseases that are seen among VLBW and preterms, medications, nutrition and current anthropometric measurements (height, weight and BMI) on the bone health. Since the decline of the bone mineralization in the VLBW and preterm born children bear the risk of failure to reach optimal peak bone mass in the adulthood, they should be followed-up closely until adolescence.Key Words: bone mineral density, osteoporosis, premature, very low birth-weight