Özgül öğrenme bozukluğunun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğundaki sosyal beceriye etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırmada, Kocaeli Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Anabilim Dalı'nda, DEHB ile birlikte ÖÖB tanısı ve yalnızca DEHB tanısı ile takip edilmekte olan, yaşları 7-12 arasında bulunan çocukların; sosyal beceri düzeylerinin ve ÖÖB'nin DEHB'deki sosyal beceri düzeyi üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.Metod: Ekim 2016 ile Aralık 2016 tarihleri arasında, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Ruh Sağlığı Polikliniği'nde DEHB ve ÖÖB tanıları ve yalnızca DEHB tanısı ile takip edilen, DEHB belirtileri medikal tedavi ile kontrol altında olan, klinik olarak zeka geriliği olmayan, eş zamanlı olarak otizm spektrum bozukluğu ve/veya işlevselliği DEHB ve ÖÖB'den daha fazla bozan eksen I tanısı olmayan, 7-12 yaş aralığında 30'ar çocuk ve aileleri çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmacı tarafından çocuklara ve ebeveynlerine Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi- Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu- Türkçe Uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-T) yapılmıştır. Yapılan görüşmelerde ÇDŞG-ŞY-T ile taranamayan tanılar, araştırmacının DSM-5 tanı ölçütlerine dayalı klinik görüşü ile değerlendirilmiştir. ÖÖB ön tanısı düşünülen hastalara `ÖÖG bataryası` uygulanmıştır. Çalışmaya katılan tüm çocukların ebeveynlerine `sosyodemografik bilgi formu` ve `sosyal beceri değerlendirme ölçeği` (SBDÖ) verilmiştir.Bulgular: DEHB ve ÖÖB grubunun okuma ve yazmaya geçiş süreleri anlamlı olarak geç bulunmuştur. DEHB ve ÖÖB'li grupta toplam sosyal beceri düzeyi 216,96±52,83, DEHB grubunda ise toplam sosyal beceri düzeyi 217±25,59 olarak bulunmuştur. DEHB ve ÖÖB tanılı olup özel eğitim alan grubun toplam sosyal beceri puan ortalaması 220,37±60,30, DEHB+ÖÖB tanılı olup özel eğitim almayan grubun toplam sosyal beceri puan ortalaması 213,07±44,71 olarak hesaplanmıştır. Gruplar arasında, SBDÖ alt test ve toplam ortalama puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. Genel grupta ilişkiyi sürdürme ve duygusal beceri puan ortalamaları; DEHB'li grupta ise saldırgan davranışlarla başa çıkma, bilişsel beceriler ve toplam sosyal beceri puan ortalamaları kız çocuklarında erkek çocuklara oranla daha yüksek bulunmuştur. Annesinin eğitim düzeyi ilkokul olan çocukların temel sosyal beceri, konuşmayı başlatma ve sürdürme becerileri puan ortalamaları annesi ortaokul, lise ve üniversite mezunu olan çocuklara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük saptanmıştır. DEHB ve ÖÖB'li grupta okul öncesi eğitim alan çocukların ilişkiyi başlatma ve duygusal beceri puan ortalamaları eğitim almayan çocuklara oranla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptanmıştır. Düzenli sosyal aktivite yapan çocuklarda, genel grupta toplam sosyal beceri ve grupla iş yapabilme beceri puan ortalamaları ile DEHB ve ÖÖB grubunda toplam sosyal beceri, temel sosyal beceri, ilişkiyi sürdürme ve kendini kontrol etme beceri puan ortalamaları aktivite yapmayanlara oranla daha yüksek bulunmuştur. Gruplar arasında ebeveyn yaş ortalaması, baba eğitim durumu, anne baba çalışma durumu, aile yapısı, aile aylık gelir düzeyi, kardeş sayısı değişkenlerinde anlamlı fark bulunmamıştır. Tartışma: Çalışmamızda DEHB ve ÖÖB'li grup ile DEHB'li grup arasında sosyal beceri toplam ve alt ölçek puanları arasında anlamlı fark olmadığı bulunmuştur. Bu sonuç örneklemin küçük olması ve her iki grubunda tedavi görüyor olması ile açıklanabilir. Sosyal beceri düzeylerinin cinsiyet, anne eğitim durumu, okul öncesi eğitim ve sosyal aktivite değişkenleri ile ilişkili olduğu saptanmıştır. ÖÖB'deki sosyal beceri düzeyleri ve ilişkili etmenlerin belirlenmesi için, daha geniş ve herhangi bir tedavi programına dahil edilmemiş gruplarla yapılacak çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmüştür.

Aim: This study has been executed at Kocaeli University, the Department of Child and Adolescent Psychiatry. Children included in this study were between 7-12 ages, who were diagnosed and being followed up with Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) alone or ADHD plus Specific learning disability (SLD). The levels of social skills of all children included and the impact of existence of SLD on the levels of social skills of children diagnosed with ADHD has been investigated .Method: 30 children who were being diagnosed and followed up with ADHD and 30 children who were being diagnosed and followed up with ADHD plus SLD between the period October 2016 and December 2016 at Kocaeli University, Faculty of Medicine, Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic and their families have been included in this study. ADHD symptoms of children selected were all under control by medical treatment, none had clinically established mental retardation, nor simultenaous Otism Spectrum disorder and/or any other Axis I diagnosis deteriorating functionality more than ADHD and SLD. All the children and their parents have been asked to perform Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia School-Age Children Present and Lifetime Version ( K-SADS-PL ) - Turkish Version ( K-SADS-PL-T ). The diagnoses which could not be screened during the interviews via K-SADS-PL-T have been assessed on the gorunds of Clinician's clinical view based on DSM-V diagnostic criteria. SLD Battery has been performed to children who were suspected to have diagnosis of SLD. Parents of all children included in the study have been asked to perform a detailed `Sociodemographic Form` ve `Social Skills Assessment Scale` (SSAS).Results: Transition period to reading and writing was significantly longer in ADHD plus SLD group. Total level of social skills was 216,96±52,83 in ADHD plus SLD group, while it was 217±25,59 in ADHD group. ADHD plus SLD group having a specific education has a total mean score of 220,37±60,30, while it was 213,07±44,71 for the ADHD plus SLD group having no specific education. No statistically significant difference has been estimated regarding total mean scores of SSAS tests among groups. Girls scored higher in general group on maintaining the relationship and emotional skills and in ADHD group on handling the agressive behaviours, cognitive skills and social skills. Median scores of children of mothers having primary school education on basic social skills, skills of starting and resuming talks were statistically significantly lower than the other children. ADHD plus SLD subgroup having a preschool education had significantly higher median scores on starting a relationship and emotional skills then those who hadn't preschool education. Children having regular social activities scored significantly higher than those who don't have regular social activities on total social skills and coordination skills with groups in general group and they scored significantly higher on total social skills, basic social skills, maintaining a relationship and self control skills in ADHD plus SLD group. No significant difference is estimated among the groups regarding the median age of parents, education status of fathers, working status of parents, family structure, monthly incomes of the families and number of siblings.Discussion: In our study, no statistically significant difference is found between ADHD and ADHD plus SLD group regarding social skills total and subscale scores. This may be due to our small sized study population and both groups are under treatment. Levels of social skills have been found to be related with some variables such as gender, education level of mother, preschool education and having social activities. To be able to detect social skill levels and related factors more accurately in SLD group, performing studies with larger groups and with groups not receiving any forms of treatment seem to be necessary.