İnternet sitelerinde çocukluk çağı aşıları bilgi kapsamı ve güvenilirliği ile aşı karşıtlığı hakkında bilgi güvenilirliğinin incelenmesi

Abstract

İNTERNET SİTELERİNDE ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARIBİLGİ KAPSAMI VE GÜVENİLİRLİĞİ İLE AŞI KARŞITLIĞI HAKKINDABİLGİ GÜVENİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİAmaç: Bu çalışmada çevrimiçi ulaşılan internet sitelerinde çocukluk çağı aşılarıhakkında bilgilerin kapsamını, yeterliliğini, güvenilirliğini değerlendirmek ve yineçevrimiçi ulaşılan sitelerde aşı karşıtlığının nedenleri ile sunulan bilgilerin ne derece doğru,güvenilir olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Çalışmamız 10 Ağustos 2016 ile 10 Aralık 2016 tarihleri arasında,Türkiye'de tıklama sıklığına göre en çok kullanılan iki arama motoruna (google, yandex)anahtar terimler girilerek yapıldı. Her iki arama motoruna ''Çocukluk Çağı Aşıları'' ve''Çocuğuma Aşı Yaptırmalı mıyım?'' terimleri girilerek ilk 5'er sayfa, toplamda 200 sitetaranmıştır. Türkçe olmayan siteler, sosyal medya siteleri, video içeren siteler,tıklandığında alış-veriş sitesi veya başka herhangi bir siteye yönlendiren internet siteleri,sadece resim ve reklam içeren siteler, erişkin aşılama bilgisi içeren siteler alınmadı.''Çocukluk Çağı Aşıları'' ,''Çocuğuma Aşı Yaptırmalı mıyım?'' terimleriyle ile yapılantarama sonuçları sırasıyla ''tarama 1'' ''tarama 2'' olarak adlandırıldı. Her bir tarama içinkullanılacak anket formları araştırmacılar tarafından oluşturuldu.Bulgular: 'Tarama 1'ile 63 site, 'tarama 2'ile de 71 site olmak üzere toplamda134 site değerlendirildi. HONcode sertifikasının hiçbir sitede olmadığı görüldü.'Tarama 1' ve 'tarama 2' ile değerlendirdiğimiz sitelerin sırasıyla %36,5 ve %16,9'ununtüm iletişim formları mevcutken her iki taramada da çok az sayıda sitede hiçbir iletişimformu mevcut değildi. Geçerli kaynak gösteren site oranı 'tarama 1'de %20,6, 'tarama 2'de ise %19,7 idi. Site yöneticisi hakkında bilgiye ulaşabildiğimiz site sayısı çoğunluktaydıve site yöneticisi sağlıkçı olanların oranı çoğunluktaydı. 'Tarama 1' de 52 (%82,5)sitenin, 'tarama 2'de ise 56 (%78,9) sitenin güncellenme tarihi yoktu. 'Tarama 1'ile incelenen sitelerin %63,5 u ,'tarama 2' ile incelenen sitelerin % 88,7' si ticari sitelerdi.'Tarama 1' de T.C. Sağlık Bakanlığı güncel aşı takvimini yayınlayan site sayısı 20 (%31,7)idi. Diğer 43 sitenin çok azında sunulan aşı takvimlerinin güncel olmadığı görüldü.Aşıların yan etki, kontrendikasyon, yakalama aşısı bilgileri ve özel drumularda uygulanmaşekillerine ait bilgilere her aşı için farklı olmakla birlikte oldukça az sayıda sitede rastlandı.Aşı yanlısı site sayısı her iki taramada da çoğunluktaydı. (Tarama 1: 61-%96,8 / tarama 2:43-%60,6). 'Tarama 1' de 1 (%1,5) adet,'tarama 2' de ise 13 (%18,3) adet aşı karşıtı sitetesbit edildi ve bunlarda genel aşı karşıtlığı baskındı. Değerlendirilen toplam 14 aşı karşıtısitenin hepsinde güvenlik konuları görüldü, 3 (%21,4) tanesinde ise dini gerekçeler önesürülüyordu. Uygulanan aşı dozunun fazlalığı ise aşı karşıtı %38,4 oranında sitedevurgulanmıştı. Sağlık hizmet sunucularına duyulan güvensizlik karşılaşılan bir diğer aşıkarşıtlığı gerkçesiydi.Sonuç: İnternet ortamında ulaşılan sağlık bigilerinin yanlış ve eksik olması, sağlıkprofesyoneli olmayanlar tarafından yanlış yorumlanması kişilerin ve halkın sağlığınıtehlikeye sokabilir. İnsanlar ulaştıkları içeriğin doğruluğunu, güvenilirliğini, güncelliğiniaraştırmaları konusunda bilinçlendirilmelidir. Ancak insanların sağlık bilgisi için bir ailehekimine veya branş uzmanına başvurması en doğrusudur. Eğitim; doğru bilgilendirmeninsağlanması, biz sağlık profesyonellerinin çarpıtılmış ve yanlış sağlık bilgisiyle mücadeledeen büyük yardımcısıdır. Bu nedenle sağlık bakanlığımızca tıbbi bilgi içeren internetsitelerine denetim getirmesi amacıyla kalite standardı geliştirilmesi ve uygulanması faydasağlayacaktır.Anahtar kelimeler: Çocukluk çağı aşıları, aşı karşıtlığı, internet güvenilirliği

INVESTIGATION OF CHİLDHOOD VACCİNES INFORMATION CONTENTAND RELIABILITY TOGETHER WİTH INFORMATION RELIABILITY ABOUTANTI-VACCINATION,ON WEBSITEObjective: The aim of this study was to analyze the information content, the qualificationand reliability about chilhood vaccines on the websites reached online and in addition weevaluated the reasons of antivaccination to what extent the information given was right andreliable.Material and Methods: Our study was done by entering the keywords to the most–widely used, two search engines(google, yandex) in Turkey according to click-throughfrequency, between the dates 10 August 2016 and 10 December 2016. ''ChildhoodVaccines'' and ''Should I Vaccinate My Child'' locutions were entered to both searchengines and the first five pages, in total 200 websites were scanned. Non-Turkish websites,social media websites, video including websites, the websites when you click that directsyou to shopping or to other websites, including only picture and advertisement websitesand including adult vaccine information websites were not included. The results ofscanning by the locutions ''Childhood Vaccines'',''Should I Vaccinate My Child'' werenamed as ''scan 1'' and ''scan 2'', respectively. The questionnaire forms to be used foreach scan were designed by researchers.Results: By ''scan 1 '' 63 websites, and by ''scan 2 '' 71 websites, in total 134 websiteswere evaluated. The HONcode certificate was not seen in any website. The presence of allcontact forms were seen in 36.5% and 6.9% respectively by 'scan 1' and 'scan 2', howeverin both scanning, in very few websites we did not see any contact forms. The percentage ofwebsites that denoted current sources was 20.6 % by 'scan 1' and 19.7% by 'scan 2'. Thenumber of websites were in majority, in which we could reach information about thewebsite manager and among them the predominant portion were health care proffesionals.Date of update was not seen in 52(82.5 %) websites by 'scan1 ' and 56(78.9 %) websitesby 'scan 2'. The rate of commercial websites by 'scan1' was 63.5 % and by 'scan 2' 88.7%. The number of websites, which consisted the Turkish Government Ministry of Health'scurrent vaccine schedule, was 20(31.7 %) by 'scan1'. Among the rest of the 43 websitesupto date vaccine schedule was scarce. However it differentiated for each vaccine, only ina few website we found information about the side effects, contraindication, catch-up andforms of application in special occasions of the vaccines. The number of pro-vaccinewebsites were in majority in both scanning. (Scan 1: 61- 96.8% / scan 2: 43-60.6%). Weidentified 1(1.5%) by 'scan 1', and 13 (18.3%) anti-vaccine websites by 'scan 2', whichwere predominantly against to whole vaccines. In all the 14 evaluated anti-vaccinewebsites we saw security issues, in 3 (21.4%) of them, religious reasons were put forward.The excess of vaccine dose applied was highligted by anti-vaccine websites by apercantage of %38,4. Distrust against healthcare providers was an other encountered antivaccinejustification.Conclusion: Incorrect and incomplete health information reached in internet environment,misinterpretation by non-health professionals may jeopardize the health of individual andpublic. People have to be informed about investigating the accuracy, the reliability and theactuality of the content which they reach. But it is the best for people to consult a familyphysician or branch spacialist for health information. Education; provision of correctinformation, is the greatest help to us, as health professionals in struggling with distortedand incorrect health knowledge. As a conclusion, development and implementation ofquality standards by our ministry of health will benefit, for the purpose of bringing an auditto websites containg medical information.Keywords: Childhood vaccines, anti-vaccine, internet reliability