Birinci basamakta mamografi çektiren ve çektirmeyen kadınların meme kanseri tarama hizmeti kullanım özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı; 40-69 yaş arası kadınların, meme kanseri tarama hizmetini kullanıp kullanmamasını etkileyen faktörleri tespit etmek, hizmet planlayıcılarının tarama programına yönelik müdahalelerde bulunma veya yeni stratejiler geliştirmesi konusunda katkı sunmak ve sağlık hizmet kullanımı konusunda literatüre katkı sunmaktır.Gereç ve Yöntem: Olgu kontrol tipte araştırma tekniği kullanılan bu çalışmada; 40-69 yaş aralığındaki kadınlar araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Olgular daha önce hiç mamografi çektirmemiş kadınlar, kontroller ise son iki yıl içinde KETEM'de mamografi çektiren kadınlar olarak tanımlanmıştır. Eşleştirilmemiş olgu kontrol çalışmalarında örnek büyüklüğü hesabı kullanılmıştır. Olgu grubunda 212, kontrol grubunda 407 kadınla yüz yüze görüşme yöntemiyle soru formu uygulanmıştır.Bulgular: Olgu grubunda kontrol grubuna göre; meme hastalığı varlığı 0,04 kat; ailede meme kanseri tanılı kişi varlığı 0,4 kat; arkadaş veya çevresinde meme kanseri tanılı kişi varlığı 0,2 kat daha azdır. Olgu grubunda kontrol grubuna göre yaş, çocuk sayısı ve genel sağlık okuryazarlığı daha düşüktür.Sonuç: Toplumda meme kanseri farkındalığı arttırılmalıdır. Kadınlarda sağlık okuryazarlığı geliştirilmelidir.Anahtar Kelimeler: Sağlık hizmet kullanımı, meme kanseri, mamografi, sağlık okuryazarlığı.

Objective: The purpose of this research; to identify factors that affect whether 40-69 year old women use breast cancer screening services, to contribute to the intervention of service planners' screening program or to develop new strategies, and to contribute literally to health service use.Material and Method: In this study case-control type research technique was used. Women aged 40-69 constitute the universe of research. The cases were defined as women who had never taken mammograms and controls were women who had mammography in KETEM over the last two years. Sample size calculated for unmatched case control studies. 212 questionnaires were administered in face-to-face interview with 407 women in the control group.Results: In those who do not use breast cancer screening services, presence of breast disease 0.04 times; individuals diagnosed with breast cancer in the family 0.4 times; person who is diagnosed with breast cancer in the vicinity of the person 0.2 times less according to in getting mammography. Age, number of children and general health literacy are lower in the case group than the control group.Conclusion: Breast cancer awareness should be increased in society. Health literacy should be developed in women.Keywords: Health services utilization, breast cancer, mammography, health literacy.