Halide Edip Adıvar`ın romanlarında yapı ve izlek

Abstract

Halide Edip Adıvar, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında yazdığı eserleriyle önemli bir yer tutar. Bu çalışmada özellikle inceleme yazıları, çevirileri, anıları, hikâye, tiyatro ve romanlarıyla bilinen Halide Edip Adıvar'ın romancı yönünü geniş boyutlarıyla ele alındı.Temelde üç ana bölüm olarak düzenlediğimiz çalışmanın ?Monografi? niteliği taşıyan Birinci Bölüm'de yazarın yaşamı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında bilgiler verildi.Çalışmanın temelini oluşturan İkinci Bölüm'de Adıvar'ın yirmi bir romanı temel izlekleri açısından ?Bireysel ve Psikolojik İzlekli Romanlar, Yeniden Kuruluş ve Kurtuluş Savaşı İzlekli Romanlar, Töre ve Toplumsal İzlekli Romanlar? olmak üzere üç ana başlığa ayıralarak yapı ve izlek bakımından incelendi. İkinci Bölüm'de romanların yapısal ve izleksel kurgusu incelerken roman teorisinin yanı sıra tarih, sosyoloji, felsefe, psikoloji, dilbilim, yapısalcılık ve göstergebilim gibi yardımcı disiplinlerin yararlanıldı. Böylece romanların yazıldığı tarihten günümüze geliş sürecideki okunma ve algılanma biçimleri gözler önüne serildi.Üçüncü Bölümde, Adıvar'ın romanlarında dili kullanma tarzı ve niyete bağlı olarak şekillenen üslubu, sözcük ve cümle düzeyinde seçtiğimiz örneklemeler yoluyla incelendi.Çalışmanın sonuna ise Halide Edip Adıvar'ın romancılığının hangi aşamalardan geçtiği ele alındıktan sonra, yazarın romancı yönünü aydınlatan geniş bir kaynakça eklenildi.Anahtar Kelimeler: Halide Edip Adıvar, roman, aşk/sevgi, kadın, kendilik, yabancılaşma, ötekileşme, Doğu-Batı çatışması, yozlaşma.

Halide Edip Adıvar has a significant place in Republic Period Turkish Literature with the works she wrote. In this study, the novelist side of Adıvar who is known especially by her survey writings, translations, memoirs, stories, dramas and novels was handled within extensive dimensions.In the first part of the study, arranged in three main sections that has the quality of ?Monography?, some knowledge about the life, literary character and works of the writer was given. In the second part which constitutes the basic of the study, Adıvar?s twenty one novels were examined in respect to structure and theme by classifying them into three main titles as ?Novels of Individual and Psychological Theme, Novels of the Theme of Re-Foundation and Independence War and Novels of Norm and Social Theme?. While the structural and thematic construction of the novels were being examined in the second part, some conducive disciplines such as history, sociology, philosophy, psychology, linguistics, structuralism and semiotics beyond novel theory were employed. Thus, the modes of being read and interpreted of the novels in the process of their coming from the date of their arrival to today was revealed. In the third part, language using and her style being formed according to the intention in Adıvar?s novels were depicted through choosing examples of word and sentence. In the conclusion, after the levels of her novel-writing was handled, an extensive bibliography that enlightens the writer?s novelist aspect was given.Key Words: Halide Edip Adıvar, novel, love/affection, woman, self, alienation, otherness, East-West conflict, corruption.